شهید سرلشکر منصور ستاری در کلام و نگاه مقام معظم رهبری(مدظله العالی) (انتشار مجدد)

این در حالی است که ستاری به عنوان فرمانده نیروی هوایی در میان اسناد و مدارک و مکتوبات به جا مانده از سالهای دفاع مقدس قابلیت معرفی بیشتری به جامعه دارد. برابر اسناد موجود خدمات منصور ستاری به کشور به مراتب بیش از یک فرمانده نیرو بود.

در میان همان اسناد تأثیر منصور ستاری در حفظ و ارتقای  امنیت، پیشرفت و توسعه ایران و جهت دادن حرکت کشور به مسیری با سلامت بیشتر نیز ذکر شده است. برخی از این اسناد هنوز هم قابل انتشار نیستند. به یقین در سالهای آینده و پس از آزادسازی کامل انتشار اسناد مرتبط با دفاع مقدس و به ویژه شهید ستاری، بیش از پیش متوجه نقش و عملکرد ارزشمند این شهید گرانقدر خواهیم شد.

 این مقاله با مرور بر مکتوبات و اسناد موجود به بررسی نوع نگاه رهبر معظم انقلاب اسلامی فرماندهی کل قوا(مد ظله العالی) به شهید منصور ستاری می‌پردازد. این نگاه برگرفته از نوع ارتباط و ارادت شهید سرلشکر منصور ستاری به ولایت فقیه و شخص مقام معظم رهبری می‌باشد.

بدیهی است که شهدای عزیزمان دارای ارج و قرب ویژه‌ای در بارگاه الهی هستند.  این جایگاه در کلام حضرت حق تضمین شده است. پرداختن به موضوع شهدا خود به خود امری حسنه محسوب می‌شود. اگر از زاویه نگاه یک جامعه شناس جنگ به موضوع شهید و شهادت بنگریم، باید به این مسئله توجه داشته باشیم که یاد و نام شهید در جامعه منجر به افزایش سطح مشارکت ها، همبستگی ها، و… می‌شود. این عناصر از جمله مولفه‌های اصلی سرمایه اجتماعی هستند. در واقع یاد و نام شهدا می‌تواند منجر به افزایش سرمایه اجتماعی در جامعه شود.

لذا  به عنوان نویسنده این مقاله بر این باورم که این مقاله ضمن اینکه گامی هرچند کوچک در راستای نشر ارزشهای معنوی به ویژه در حوزه دفاع مقدس محسوب می‌شود، می‌تواند تأثیرگزار بر میزان سرمایه اجتماعی در بین مردم به ویژه کارکنان نظامی شود.

***********************

در بین اظهار نظرهای مختلف در خصوص شهید ستاری، بهترین قضاوت و اظهار نظر از جانب مقام معظم رهبری انجام شده است.

پس از شهادت شهید ستاری و در هنگام انتصاب سرتیپ بقایی به سمت فرماندهی نیروی هوایی، شهید ستاری و خدمات وی این چنین توصیف شدند[1]:

« برابر حکم‌ مقام‌ معظم‌ رهبری‌ و فرماندهی‌ کل‌ قوا به‌ سرتیپ بقایی:

بسم‌ الله‌ الرحمن‌ الرحیم‌

تیمسار سرتیپ‌ خلبان‌ حبیب‌ بقائی

‌نیروی‌ هوایی‌ ارتش‌ جمهوری‌ اسلامی‌ ایران‌ در دوران‌ پانزده‌ساله‌ی‌ اخیر و بویژه‌ در طول‌ جنگ‌ تحمیلی‌ افتخارات‌ بیشماری‌ در دفاع‌ از انقلاب‌ کبیر و میهن‌ عزیز خود به‌ دست‌ آورده‌ و بحق‌، درخشیده‌ است‌.
نقش‌ شهدای‌ بزرگوار نیروی‌ هوایی‌ در پیشرفت‌ همه‌جانبه‌ی‌ این‌ نیرو و فداکاریها و ایثارگریهای‌ آن‌ بسی‌ آشکار و تعیین‌کننده‌ است‌، و در این‌ میان‌ تأثیر مدیریت‌ شجاعانه‌ و مبتکرانه‌ و سرشار از تلاش‌ و پیگیری‌ شهید عزیز سرلشکر منصور ستاری‌ انکار ناپذیر است‌.

اکنون‌ همراه‌ با تجلیل‌ و سپاس‌ فراوان‌ از آن‌ عزیز و دیگر همکاران‌ عالی‌ مقام‌ و شهیدش‌ شما را که‌ شخصیتی‌ برجسته‌ در نیروی‌ هوایی‌ و برخوردار از لیاقت‌ و مدیریت‌ و ایمان‌ و اخلاصی‌ پرشور و شجاعتی‌ تحسین‌انگیز می‌باشید، به‌ فرماندهی‌ نیروی‌ هوایی‌ ارتش‌ جمهوری‌ اسلامی‌ ایران‌ منصوب‌ می‌کنم.
انتظار دارم‌ که‌ در هر دو بخش‌: افزایش‌ کارایی‌ آن‌ نیرو و سازندگیهای‌ همه‌جانبه‌ای‌ که‌ در زمان‌ فرمانده‌ فقید آغاز شده‌ است‌، تلاش‌ و کوششی‌ قوی‌ و همراه‌ با نوآوری‌ مبذول‌ دارید و روحیه‌ی‌ انقلابی‌ و معنوی‌ئی‌ را که‌ بحمدالله‌ همواره‌ بر آن‌ نیرو حاکم‌ بوده‌ کاملا تقویت‌ نمائید.

توفیق‌ شما و دیگر همکارانتان‌ و همه‌ی‌ کارکنان‌ نیروی‌ هوایی‌ را از خداوند متعال‌ مسألت‌ می‌کنم‌.
سید علی‌ خامنه‌ای‌   6/11/1373.»

 حدود یک سال بعد و در تاریخ 26 آذر 1374،  فرماندهی معزز کل قوا در صبگاه نیروی هوایی مجدداً از شهید ستاری یاد می‌کند[2]:

«خدا را شکر مى کنیم که زحمات افسران رشید نیروى هوایى، ثمرات شیرین خود را بتدریج نشان مى دهد. این جمعِ دانشجویان و فارغ التّحصیلان و این نظام معنوى و پیشرفتهاى علمى، نظامى، اخلاقى و دینى، هرکدام، مژده اى براى ملت ایران است. رحمت خدا بر کسانى که در راه پدیدآوردن چنین وضعى، سالهایى را با تلاش و کوششِ مجاهدت آمیز گذرانیدند و به شهادت رسیدند. رحمت خدا بر شهید «ستّارى»، شهید «بابایى»، شهید «اردستانى» و دیگر شهداى عزیزى که هر کدام در پدید آوردن این وضعیت مطلوب – که مایه روشنى چشم هر بیننده است- سهم وافرى داشتند. شکرگزارى از شهید ستّارى، همین را اقتضا مى کند که این دانشگاه به نام آن شهید نامگذارى شود.»

یکی از شاخص‌ترین فرمایشات رهبر معظم انقلاب در خصوص شهید ستاری جملات : «شهید ستاری درمیدان های جنگ، بارها تا مرز شهادت پیش رفت و پیوسته در طلب شهادت بود. او شب وروز نمی‌شناخت و تمامی لحظات زندگی خود را وقف خدمت به اسلام و نظام اسلامی کرده بود» می‌باشد. البته توصیفات فرماندهی معزز کل قوا در مورد شهید ستاری به این جملات ختم نمی‌شود. رهبر انقلاب بارها در خصوص شهید ستاری فرمایشاتی را بیان فرمودند.

معظم­له در دیداری که با فرماندهان و کارکنان نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در تاریخ نوزدهم بهمن 1373 انجام داد ضمن گرامیداشت یاد شهید ستاری بیان فرمودند :

«من در آن هنگام که عملیات والفجر 8 و کربلای 5 جریان داشت، با خبر شدم که شهید ستاری، گاهی در 24 ساعت اصلاً نمی‌خوابید. دلیل استراحت نکردن او این بود که هم باید مراقبت می­کرد و هم می‌توانست وسائل پدافند را که دشمن با ابزارهایی سامان داده بود، شناسایی و منهدم کند. هم­چنین او می‌بایست تجهیزات خودی را برای جلوگیری از شناسایی دشمن، به فوریت جابه­جا می­کرد. با این وضعیت، دیگر فرصت خواب پیدا نمی­کرد، آن هم در جایی که بمباران دشمن دائمی بود. این همان استقامت است. من در اینجا –تهران- دلم به حال او می­سوخت که این­طور در جبهه فداکاری می­کرد. در آن هنگام شهید ستاری، مسئول پدافند نیروی هوایی بود. هر وقت صحبت از این بود که یک حرکت فداکارانه لازم است، این شهید عزیزمان سینه سپر می­کرد. برای این­که پرواز کند و برای انجام آن حرکت برود. چنین آمادگی‌ها، ایثارها استقامت‌ها را انسان در رفتار این شهید و سایر شهدا مشاهده می‌کرد. این‌ها چهره­های برجسته­ای بودند که توانستند با پشتکار، فداکاری، اخلاص و صفای درونی، خود را به مقامات برجسته­ی اداره نیروی هوایی برسانند…»[3]

در بخشی دیگر از فرمایشات معظم‌له در تاریخ 19 بهمن 1379  و در دیدار با کارکنان نیروی هوایی و پدافند هوایی ارتش، شهید ستاری این گونه توصیف می‌شود[4]:

«البته نیروى هوایى ما از جهت رزم و وسایل رزمى هم هیچ کم و کسر ندارد. در دوران دفاع مقدّس و قبل و بعد از آن – بخصوص در آن مواقع حسّاس – نیروى هوایى چه بر روى آسمان، چه بر روى زمین، چه در داخل صفوف نزدیک به صفوف مقدّم، چه در پشت جبهه‌ها و چه در داخل پایگاهها، حامل افتخار بود. هزاران ساعت پرواز افتخارآمیز در پرونده نیروى هوایى ثبت است. ساخت وسایل زمینى – رادارها و وسایل هدایت شونده زمینى – و به کارگیرى بسیار دشوار و پیچیده آنها جزو افتخارات نیروى هوایى است، که شهید ستّارى قبل از آن که فرمانده نیروى هوایى شود، یکى از قهرمانهاى این میدان بود. او و بسیارى دیگر که امروز در بین شما هستند و من آنها را مى‌شناسم، از همان زمان و بعد از آن زمان، در داخل جبهه‌ها لحظه به لحظه مشغول تحرّک و فعّالیت جانکاه، اما شیرین براى یک انسان متعهّد بودند. این افتخارات هم در پرونده نیروى هوایى ما هست.»

در جریان دیدار با مردم ورامین در تاریخ 22 خرداد 1382 مقام معظم رهبری بیان می‌فرمایند[5]:

«امروز هم وقتى به ورامین نگاه مى‌کنیم، مى‌بینیم این منطقه ایستا نیست و در همان حدّ شهداى مظلوم پانزده خرداد 1342 متوقّف نشده است. بعضی‌ها هنرشان توقّف در افتخارات گذشته است. اسلام به ما حرکت به سمت افتخاراتِ تازه را واجب مى‌کند و این را راه رسیدن به کمال مى‌داند. پشت سر آن شهیدان، شهداى عزیز ورامین و این منطقه در جنگ تحمیلى است، که سى‌ودو شهید این منطقه جزو سرداران نیروهاى مسلّح اند. این چیز کمى نیست. شهداى عزیزى مثل امیران عالى‌مقام نیروى هوایى، مثل سرداران سپاه پاسداران، خانواده‌هاى سه شهید داده، دو شهید داده، در همه قشرها. رحمت خدا بر مرحوم «جنیدى» روحانىِ پاکبازِ پدر سه شهید، بلکه چهار شهید – چون پسر چهارم او هم که از دنیا رفت، آن‌طورى که اطّلاع دادند، جزو کسانى بود که آسیب شیمیایىِ دوران جنگ را دیده بود- و خانواده‌هاى متعدّدى که نام شهید «ستّارى» و «اردستانى» و «على‌قمى» و بقیه سرداران باارزش بر سر درِ این خانواده‌هاى بلندپایه نوشته است. اینها شناسنامه یک ملت و یک شهر و یک کشور است».

در ادامه مقام معظم رهبری به‌ زندگی‌ سراسر زهد و تقوای‌ شهید ستاری‌ و دستیارانش‌ در دوران‌ فرماندهی‌ نیروی‌ هوایی‌ اشاره‌ کرده و فرمودند: « این‌ سرداران‌ شهید با وجود آن‌ که‌ مورد اعتماد و اطمینان‌ بودند و پول‌ زیادی‌ نیز در اختیار آنها قرار داشت‌، در زمان‌ حیات‌ خود به‌ طور عمد، زندگی‌ ساده‌ و بی‌آلایشی‌ را می‌گذراندند و توانستند با فائق‌ آمدن‌ بر لذات‌ مادی‌ و تمایلات‌ نفسانی‌، راه‌ کسب‌ افتخار را برای‌ خود و نیروی‌ هوایی‌ هموار کنند و این‌ پدیده‌ای‌ بسیار شگفت‌انگیز و بزرگ‌ در دنیای‌ امروز محسوب‌ می‌شود.»[6]

در مراسم فارغ التحصیلی دانش‌آموختگان ارتش در تاریخ 19 آبان 1389 فرماندهی عزیز کل قوا فرمودند: «ایران اسلامى با اتکاء به ایمان توانست در میدان ابزارهاى مادى هم بر دیگران پیشى بگیرد. البته نیروى هوائى ارتش جمهورى اسلامى ایران و شهداى عالیقدر آن، مثل شهید ستارى و شهید بابائى و شهید خضرائى و شهید دوران و دیگران در این راه پیشقدم بودند. اولین مؤسسه‌ى جهاد خودکفائى نیروهاى مسلح در نیروى هوائى به وجود آمد؛ کادرهاى پروازى یک جور، کادرهاى فنى یک جور؛ ارزش آفریدند. نظام جمهورى اسلامى این خدمات را هرگز فراموش نخواهد کرد.»[7]

مقام معظم رهبری در آخرین روز مهرماه 1393 در جریان دیدار شرکت‌کنندگان در هشتمین همایش ملی نخبگان جوان، شهید ستاری را این گونه توصیف فرمودند:« از بیانات آقاى ستّارى هم حقیقتاً من لذّت بردم. خود ایشان هم نخبه است، پدر شهید ایشان هم – شهید منصور ستّارى – حقیقتاً یک نخبه بود؛ هم از لحاظ فکرى، ذهنى، علمى و عملیّاتى، هم از لحاظ انگیزه و ایمان و حضور در عرصه‌هاى دشوار. خداوند ان‌شاءالله شهید ستّارى عزیزمان را با اولیائش محشور کند؛ به ایشان هم توفیق بدهد. مطالبى که گفتند، مطالب بسیار خوبى بود و کاملاً درست بود. و امیدواریم ان‌شاءالله بنیاد نخبگان و این معاونتى که با اصرار و پیگیرى چندین ساله‌ى ما بحمدالله راه افتاد و شروع شد و به شکوفایى رسیده، بتوانند وظایفشان را بدرستى انجام بدهند.»[8]

نویسنده: فهیمه کرمی