پدافند موشکی در دریا (قسمت بیستم و دوم)
تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۱۸
طراحی پدافند هوایی/ موشکی عامل
الف- کلیات: دفاع عامل به معنی اقدامی مستقیم علیه تهدید جهت انهدام، بی اثر و یا کم اثر نمودن آن می‌باشد. این اقدام شامل دفاع هوایی و دفاع موشک‌های بالستیکی می‌گردد. چنین اقدامی در هر منطقه عملیاتی خاص آن منطقه بوده و در راستای دفاع در عمق با توجه به توانمندی‌های مربوطه بوده و از این طریق، احتمال موفقیت را افزایش می‌دهد. ممکن است در طراحی عملیات راه‌های مختلفی با بهره‌گیری از تسلیحات مختلف حاصل گردد که انعطاف‌پذیری لازم را موجب می‌شود.
ب- طرح پدافند موشکی عامل
1) نوع پوشش دفاعی
الف) دفاع منطقه‌ای: با بکارگیری هواپیما و یا تسلیحات برد بلند و یا ادغامی از آنها این امر صورت میپذیرد.
ب) دفاع نقطه‌ای: محدوده معینی از منطقه عملیاتی را پوشش داده که بسیار حیاتی و مهم می‌باشد.
پ) دفاع ارتفاع پست: که به معنی دفاع یگان‌ها به صورت مستقل از خود می‌باشد. این اقدام با توجه به سلاح‌های موجود هر یگان وفق قوانین درگیری صورت میپذیرد.
2) وظایف مد نظر در طراحی پدافند عامل هوایی
الف) تعیین طرح بکارگیری حساسه‌ها در پدافند موشکی: توسعه شبکه حساسه‌ها و قابلیت‌های درگیری پیشرفته (مانند پرتاب و یا درگیری از راه دور) به پیچیدگی چنین طرحی افزوده است. علاوه بر تعیین موقعیت حساسه‌ها برای تجسس منطقه گسترده، طراحان بایستی نیازمندی‌ها را متعادل کرده تا به چگونگی کنترل آتش در پشتیبانی از سیستم سلاح دست یابند.
ب) تعیین منطقه گشت: پدافند از منطقه مستلزم تجسس مداوم به منظور اعلام اخطار زودهنگام تهدید و پشتیبانی از درگیری است. طراح بایستی از تمامی حساسه‌های موجود در زمین، دریا و هوا بدین منظور بهره‌گیری نماید. همچنین، طراح بایستی از حساسه‌های دریایی در راستای تعیین محور تهدید از دریا بهره‌گیری نماید. اخطار بموقع و دقیق مسیر را برای پدافندی مؤثر هموار می‌سازد.
پ) تعیین حساسه‌های پشتیبان: در حالی که تعدادی حساسه برای تجسس در منطقه وسیع عملیاتی تعیین گردیده اند، فرصت مناسب برای دیگر حساسه هم ایجاد تا بنا به مورد به عنوان حساسه‌های پشتیبان در مدار بهره‌برداری قرار گیرند.
ت) تهیه طرح آتش ضد‌موشکی: هدف از آن تأمین سطح پوشش آتش با توجه به موارد زیرین است:
1) آتش متقابل: سلاح‌ها طوری سازماندهی می‌شوند که بتوانند هدف را در برد خود ببینند.
2) آتش همپوشانی: سلاح‌ها طوری آرایش داده می‌شوند که آتش آنها همپوشانی داشته باشند. با توجه به ارتفاعات مختلفی که می‌تواند هدف داشته باشد، طراح بایستی همپوشانی لازم را در برنامه دفاعی خود داشته باشد.
3) آتش متعادل: سلاح‌ها طوری آرایش داده می‌شوند که آتشی متعادل در همه سمت‌ها داشته باشند. این زمانی مفید خواهد بود که زمین منطقه فاقد محدودیت پرواز دشمن بوده و سمت تهدید غیر قابل پیش‌بینی باشد.
4) پوشش متوازن: سلاح‌ها طوری متمرکز میگردند که بیشترین آتش را در سمت تهدید داشته باشند.
5) درگیری زودهنگام: حساسه‌ها و سلاح‌ها به گونه‌ای آرایش داده می‌شوند که حداکثر امکان دریافت اخطار و درگیری و انهدام تهدید قبل از ورود هرگونه خسارت به نیروی خودی میسر گردد.
6) پدافند درعمق: حساسه و سلاح‌ها به گونه‌ای آرایش داده می‌شوند که امکان درگیری متعدد و چندگانه را داشته، ضمن اینکه فرصت اجراء آتش در منطقه هوایی دشمن را هم مد نظر قرار دهد.
7) هماهنگی آتش: علاوه بر رعایت اصول یادشده فوق، طرح آتش بایستی شامل موارد پیشگیری از همپوشانی زیاد و یا باز گذاشتن معبری برای ورود دشمن بوده و قابلیت دفاع در مقابل هر نوع تهدیدی را داشته باشد.
پ- مناطق درگیری سلاح: مناطقی است در فضا که متناسب با سلاح تعیین شده، جهت مقابله با تهدید هوایی/ موشکی به آن سلاح واگذار می‌گردد. این مناطق بخش مهمی از طراحی دفاع هوایی را تشکیل داده و با توجه به مقتضیات و وضعیت دفاعی متغیر است. انواع این مناطق به شرح زیر است:
1) منطقه درگیری موشکی: این منطقه با مشخصاتی معین در فضا مربوط به درگیری با هواپیما / موشک با بهره‌گیری از موشک سطح به هوا بوده و از ارتفاع بالا تا متوسط و پایین تقسیم‌بندی می‌گردد.
2) منطقه درگیری جنگنده: منطقه‌ای در فضا است که مسئولیت درگیری در این منطقه با جنگنده‌ها بوده و با هواپیمای گشت پشتیبانی می‌گردد.
3) منطقه درگیری مشترک: منطقه‌ای معین در فضا است که از تجهیزات مختلف ضد‌هوایی/ موشکی (مثل هواپیما و موشک) علیه موشک تهدید می‌توان بهره گرفت. در واقع، ادغام دو منطقه یادشده با هم موجب انعطاف‌پذیری بیشتر دفاعی می‌گردد.
ت- پوشش فرماندهی و کنترل و کنترل آتش: انجام هرگونه دفاع ضد‌هوایی منوط به طراحی فرماندهی و کنترلی پویا و کامل می‌باشد. این پوشش شامل مراکز فرماندهی زمین، دریا و هوا و مراکز کنترل آتش نیروها می‌گردد. لازم است موارد زیر مد نظر قرارگیرند:
1) تعیین فرماندهان دفاع منطقه‌ای و قطاعی
2) تعیین شبکه ارتباطی بین مراکز فرماندهی وکنترل و نیروها
3) تعیین شبکه ارتباط داده‌ای اولیه و ثانویه بین نیروهای دفاع موشکی و مراکز فرماندهی و کنترل
4) تعیین مرکزی جهت کنترل شبکه یادشده
5) برقراری روش منطقی اعلام وضعیت و اخطار هوایی/ موشکی ضمن مد نظر قرار دادن یگان‌های جداشده و واگذار شده
6) واگذاری برخی اختیارات و تعیین شرایطی برای آتش به اختیار به منظور حصول اطمینان از جاری بودن دفاعی محکم و ماندگار.
ث- تعیین روش کنترل: سه روش کنترل را می‌توان اتخاذ نمود: متمرکز، غیرمتمرکز و خودکار. نوع بهره‌گیری از کنترل نیز بستگی دارد به قابلیت‌های فرماندهی و کنترل، وضعیت هوایی خودی و دشمن.
1) کنترل متمرکز: وقتی است که سرفرماندهی خود دستورات آتش را ابلاغ می‌نماید. مجوز آتش برای هر یگانی فقط از طریق او صادر می‌گردد. این روش به منظور تقلیل درگیری هواپیمای خودی با هواپیما و یا موشک دشمن بوده و بیشتر در زمان درگیری هواپیما با هواپیمای دشمن است.
2) کنترل غیرمتمرکز: زمانی است که سرفرماندهی ضمن نظارت کلی، مدیریت امر را به یگان‌های واجد شرایط واگذار و اطمینان حاصل می‌نماید، که دستورات ابلاغی را به خوبی اجرا می‌نمایند. تنها زمانی وارد می‌گردد که امنیت نیروی خودی به خطر افتد. این نوع کنترل زمانی اتفاق می‌افتد که احتمال داده می‌شود که هواپیما و یا موشک تهدید به محض ورود به برد سلاح یک یگان زیر آتش پدافندی قرار می‌گیرد.
3) روش خودکار: زمانی این روش به کار می‌رود که یگانی سیستم ارتباطی خود را از دست داده و فرمانده مربوطه با حفظ کلیه مسئولیت‌ها و با توجه به قوانین درگیری و دستورات قبلی، اقدامات پدافندی ضد‌هوایی/ موشکی را انجام می‌دهد.
طراحی پدافند هوایی/ موشکی غیرعامل
الف- چون ممکن است با حمله متمرکز دشمن سیستم پدافندی عامل جوابگو نباشد، از اینرو پدافند غیرعامل برای تمامی یگان‌ها ضروری خواهد بود.
ب- پدافند غیرعامل هم پوشش جمعی و هم انفرادی را برای یگان‌ها فراهم آورده و از وظایف فرمانده قرارگاه است تا از برقراری آن اطمینان حاصل نماید. این امر شامل اقداماتی بجز اقدامات پدافند عامل بوده تا از خسارات احتمالی هواپیما و یا موشک‌های دشمن بکاهد.
1) فرمانده قرارگاه پدافند مسئول اخطار بموقع حملات هوایی و موشکی است که ممکن است عمومی و یا خاص باشد. عمومی به معنی این است که حمله حتمی و صورت پذیرفته و خاص یعنی اینکه تنها منطقه و یا یگان‌های خاصی در معرض حمله هستند.
2) پدافند غیرعامل به معنی بهره‌گیری از سلاح و یا اقدام عملی خاص علیه تهدید نبوده، بلکه شامل فعالیت‌هایی است که موجب ماندگاری بیشتر و بهتر تجهیزات می‌گردد. با توجه به زمان و وضعیت تاکتیکی، اقدامات چندی در جهت تقویت وضعیت پدافندی نیرو و تجهیزات خودی می‌توان انجام داد که برخی را در زمان صلح هم می‌توان تمرین نمود.
3) پیش‌بینی زمان حمله ممکن است با تجزیه و تحلیل راهکارهای دشمن، پردازش روند هدفگیری و دیگر اقدامات عامل پدافندی به دست آید.
پ- ملاحظات و اقدامات غیرعامل: در طراحی اقدامات غیرعامل موارد زیرین لحاظ میگردند:
1) روش کشف و اعلام خبر: اخطار بموقع حمله هوایی یا موشکی موجب می‌گردد تا نیروها به دنبال پناهگاهی مناسب بوده و از گزند حملات مصون بمانند. داشتن امکانات و سیستم ارتباطی مطمئن برای اعلام خبر بسیار حیاتی است. روش اعلام خبر می‌بایستی تمرین تا از عملکرد آن اطمینان حاصل گردد.
2) تقلیل اثر هدفگیری دشمن: اقدامات مشخصی برای کم اثر نمودن حملات و هدفگیری دشمن بایستی صورت پذیرد، همانند: تحرک و جابه‌جایی، فریب و اقدامات ایمنی (شامل: ایمنی ارتباطات، ایمنی تجهیزات، پشتیبانی در شب، استتار و پنهان کاری).
3) تقلیل آسیب‌پذیری: راه‌های مختلفی برای تقلیل آسیب‌پذیری همانند: مستحکم نمودن، افزونگی ارتباطات، پراکندگی، دفاع ش.م.ر.ه، موجود می‌باشد، که بایستی در طراحی مد نظر قرار گیرد.
4) بازیابی و بازسازی: پس از حمله هوایی/ موشکی یگان‌ها بایستی به شرایط عملیاتی و متناسب با مأموریت محوله برگردند. منابع لازم هم بایستی دراختیار باشد.
پیوندهای مفید
