پرسش و پاسخ هفته

اگر نگاهی به جغرافیای عراق بیندازید، در مقایسه با سایر کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس به لحاظ جغرافیایی موقعیت مناسبی نیست. چون هم سواحل محدودی دارد و هم سواحل بسیار کم­عمق و نامناسب که قابلیت دریانوردی کشتی­های سنگین را ندارند.

عراق دارای سه بندر اصلی می­باشد:

1. بندر ام­القصر؛ که توسط آبراه خور عبداله که آبراه مشترکی است بین عراق و کویت در منتهاالیه خور عبداله قرار دارد.
2. بندر بصره؛ که یکی از بنادر مهم عراق می­باشد و محدود به آبراه اروندرود می­شود که در همان روزهای اول جنگ این آبراه توسط نیروی دریایی ایران تحت کنترل درآمد و به صورت کامل بسته شد.
3. بندر فاو؛ که درواقع در مصب ورودی اروندرود قرار دارد که آن هم از حیّز انتفاع خارج شد، زیرا در تیررس مستقیم ما قرار داشت.

بنابراین بندر ام­القصر و بندر بصره که از بنادر تجاری و نظامی­اش بودند و بندر نفتی فاو به این وضعیت گرفتار شدند. اما از قبل، عراق به واسطه این محدودیت­های جغرافیایی مجبور شده بود پایانه­هایی را برای ایجاد امکان صادرات نفت درست کند و به همین منظور پایانه­های البکر و الامیه را حدود 10 مایل جلوتر از دهانه ورودی اروندرود ایجاد کرده بود.

این پایانه­ها قابلیت این را داشتند که در هر زمان در مجموع هشت کشتی سوپرتانکر و غول­پیکر را هم­زمان به خودشان پهلو بدهند و تغذیه کنند و صادرات نفت عراق از آنجا انجام پذیرد. بعد از آغاز تجاوز مهم­ترین اهدافی که نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی می­توانست از آن استفاده کند و به دشمن هم ضربه مهم اقتصادی بزند و هم ضربه نظامی، از کار انداختن سکوهای البکر و الامیه بود که این مهم اتفاق افتاد که در بحث­های بعدی به آن اشاره می­شود.

می­دانید عراق اقتصاد متکی به نفت داشت. بایستی نفت را می­فروخت تا بتواند جنگ را اداره کند. ولی متأسفانه با حمایت­های مالی که از طریق کشورهای غربی و کشورهای عربی و سایر کشورها می­شد توانست دوام بیاورد. اگر این حمایت­ها وجود نداشت، قطعاً بدانید دشمن چند ماهی بیشتر توان مقابله با نیروهای ما را نداشت. چرا که ما به خاطر موقعیت بسیار برتر جغرافیایی و توانمندی­های دیگر و به ویژه حضور مردمی در صحنه می­توانستیم در همان ماه­های اول سرنوشت جنگ را به نفع خودمان برگردانیم. ولی پشتیبانی­های مستقیم و غیرمستقیم کشورهای فرامنطقه­ای و پشتیبانی­های بی­دریغ مالی، سیاسی، رسانه­ای، اقتصادی و نظامی کشورهای منطقه از عراق، این جنگ را به درازا کشاند و جنگ هشت سال به طول انجامید.