عملیات کربلای 5 از عملیاتهایی است که در سال ششم جنگ صرفاً توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی طراحی و با پشتیبانی نیروهای ارتش ج.ا.ا اجرا شد
در این عملیات نقش ویژه ای به عهده نیروی هوائی ارتش، هوانیروز و یگانهای پشتیبانی کننده از نیروی زمینی ارتش مانند توپخانه سنگین و احداث پل های مورد نیاز گذاشته شد.
چهار قرارگاه نجف ،قدس ،کربلا و نوح با بیش از 10 لشکر به مواضع سپاه سوم، ششم و هفتم عراق یورش بردند تا منطقه شلمچه را تصرف نموده و امکان پیشروی به سمت بصره را فراهم آورند. در شکل کلی همان طرح عملیات کربلا 4 با تغییرات جزئی و با رمز یا زهرا (س) اجراء گردید. قرارگاه نوح پشتیبانی را به عهده گرفت و محور پیشروی از شلمچه به طرف تنومه تعیین شد و بر اساس ماموریت محوله، قرار بود قرارگاه کربلا در شمال، قرارگاه قدس در مرکز و قرارگاه نجف در جنوب از خطوط مرزی عبور کرده و بعد از تصرف بوبیان ،کوت سواری و شلمچه، در امتداد شط العرب به طرف تنومه ادامه حمله دهند. ولی ارتش عراق برای سد کردن حرکت رزمندگان ایران حاضر شد بهای سنگینی پرداخت نماید، لذا با گسیل انبوه نیروهای خود به منطقه ای به وسعت کم در زیر آتش شدید و موثر نیروی خودی ایستادگی نمود. در این عملیات حسین خرازی و اسماعیل دقایقی فرماندهان لشکرهای 14 امام حسین و 9 بدر سپاه پاسداران و همچنین روحانی مجاهد عبدالله میثمی به شهادت رسیدند.
با توجه به وسعت منطقه و نیاز به پشتیبانی هوانیروز در عملیات، هوانیروز ارتش جمهوری اسلامی ایران با طرح ریزی و تخصیص 131 فروند بالگرد با حدود 1200 خدمه آمادگی خود را برای اجرای عملیات اعلام نمود. به کارگیری این تعداد پرسنل و تجهیزات در طول هشت سال دفاع مقدس بی‌نظیر بود.
سرانجام زمان انجام عملیات فرارسید. عملیات کربلای 5 با رمز مقدس یا زهرا(س) در مورخه 1365/10/19 رأس ساعت یک بامداد شروع شد. ارتش دشمن بعثی که از حمله رزمندگان اسلام با خبر بود، با گسیل انبوه ادوات و نیروهای خود به منطقه، در زیر آتش سنگین نیروهای اسلام سرسختانه مقاومت می‌نمود. دشمن که تجربه تلخ عملیات تصرف فاو در سال64 را هنوز فراموش نکرده بود، با به کار گیری یکصد تیپ سعی در سد کردن راه رزمندگان اسلام را داشت. با این اوصاف نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران توانستند مواضع دشمن بعثی را در هم کوبیده و تا نزدیکی شط العرب به پیشروی ادامه دهند.
با روشن شدن هوا، جنگ وارد مرحله جدیدی شد، حضور هواپیماهای دشمن و آتش سنگین آنان و ورود تانک‌های تی72 و انواع نفربر روحیه تازه‌ای به دشمن داده و با این وضع دشمن ضد حمله‌های خود را شروع کرد. جنگ با تمام توان در هوا و زمین ادامه یافت. حضور تیزپروازان هوانیروز ارتش جمهوری اسلامی ایران در این صحنه‌ها بیشتر قابل لمس بود. در یک عملیات متهورانه بالگردهای کبرا توانستند با حمله به کارخانه پتروشیمی عراق به وسیله موشک‌های (ماوریک) آنجا را منهدم کنند که این عمل موجب تقویت روحیه نیروهای خودی و باعث وحشت دشمن شد.
در حین عملیات ده‌ها بالگرد 214 و شنوک در عملیات جابجایی نیروها به خط جلویی جبهه و تخلیه مجروحین از همان ساعات اولیه طلوع آفتاب تا غروب آن و تعدادی دیگر آمادرسانی و تدارکات نیروها را برعهده داشتند. تیم آتش هم با پرواز مداوم و شکار بی‌امان ادوات زرهی و ستون‌های مکانیزه دشمن توانستند نقش اساسی در پیش برد عملیات ایفا نمایند.
عرصه هر لحظه بر نیروهای دشمن متجاوز تنگ‌تر می‌شد و آنان در منطقه کانال زوجی تا نهر جاسم گرفتار شده بودند، لذا برای بیرون رفتن از محاصره با به کارگیری تمام توان رزمی و تمرکز آتش توپخانه و انجام حملات محدود توانستند خود را به ضلع جنوبی کانال ماهی برسانند و به دنبال آن با اقدامات مهندسی سنگین سه دژ به ابعاد 1000،500 و 1500متر احداث نمایند اما رزمندگان اسلام اعم از نیروهای جان برکف سپاه پاسداران، بسیجیان مؤمن، با پشتیبانی توپخانه نیروی زمینی، نیروی هوایی و هوانیروز عزیز ارتش جمهوری اسلامی ایران طی چهار مرحله حمله توانستند تعداد زیادی از نیروهای دشمن را کشته و یا مجروح و تعدادی را اسیر نموده و خاکریز دژها را تصرف نمایند.
از اقدامات مؤثر هوانیروز در این عملیات ایجاد یگان مستقل امداد هوایی برای اولین بار بود، چون قبل از عملیات و با توجه به حجم سنگین آتش دشمن برآورد می‌شد که تعداد مجروحین نیز زیاد باشد، لذا مدیریت بهداری سپاه از هوانیروز تقاضا کرد که جهت انتقال مجروحین راهکاری مناسب ارایه نماید و هوانیروز نیز تعدادی بالگرد شنوک و 214 را از سایر ماموریت‌ها منفک و با استقرار در محل‌های مخصوص، مأموریت تخلیه محروحین را به، آنان واگذار نمود. بر همین اساس بود که هوانیروز توانست در این عملیات هزاران مجروح را از صحنه عملیات تخلیه و به مراکز تعیین شده انتقال دهد.
بر اثر حجم بالای مأموریت‌های بالگردهای کبرا، این بالگرد‌ها دچار نقص فنی می‌شدند که این مشکل نیز با درایت و شهامت خلبانان غیور هوانیروز ارتش جمهوری اسلامی مرتفع شد. از خصوصیات بارز دیگر این عملیات این بود که هوانیروز توانسته بود در طول عملیات با انجام 4406 ساعت پرواز، هلی برن 5292 نفر به منطقه عملیات، انتقال 5601 مجروح به پشت جبهه و جابجایی 410 تن تدارک در این حماسه بزرگ نیروهای مسلح شریک باشد.
هوانیروز با استفاده از 68 موشک تاو، 4 فروند موشک ماوریک، 8610تیر انواع راکت و 14238 گلوله توپ 20 میلی متری، بزرگترین رزم تاکتیکی هوانیروز را از هر نظر با جان فشانی نیروهای خدوم خود با موفقیت به پایان رسانید،در همین رابطه مسئولین سپاه اعلام نمودند که چنانچه هوانیروز در این عملیات حضور نداشت نیمی از کارها انجام نمی گردید.
در این عملیات غرور آفرین دو تن از شجاع‌ترین خلبانان بالگرد کبرا، سرلشکر ابراهیم فخرایی و سرلشکر غلامعلی اشتری به دیدار معبود شتافته و به درجه رفیع شهادت نائل شدند. تعداد 15 نفر نیز ایثار نموده و به درجه رفیع جانبازی نائل آمدند.
نتایج:
• مواضع متعددی درخاک عراق به اشغال ایران درآمد که بالغ بر 75 کیلومتر مربع بود.
• حدود 90000 عراقی کشته و زخمی شدند و 2385 نفر به اسارت درآمدند.
• 800 تانک و نفربر منهدم شد و 190 دستگاه به غنیمت درآمد.
• 40 هواپیما و 5 بالگرد سقوط کرد.
• 180 عراده توپ و 90 قبضه پدافند هوائی منهدم و 20 عراده توپ نیز به غنیمت درآمد.
• بعد از عملیات شمارش معکوس پایان جنگ شروع شد که منجر به صدور قطع نامه 598 در سال 1366 گردید.
با همین ایثارها و جان‌فشانی‌های نیروهای اسلام اعم از پاسدار و بسیجی و ارتشی بود که جمهوری اسلامی توانست در این عملیات و دیگر عملیات‌های هشت سال دفاع مقدس که به حق رویارویی تمام اسلام در برابر تمام کفر بود به جهانیان بفهماند که همواره قدرت ایمان بر قدرت سلاح پیروز است و تا ابد به هر دشمنی حتی اجازه فکر به تجاوز به میهن اسلامی را هم ندهد.
در پایان یاد و خاطره تمامی شهدای هشت سال دفاع مقدس و عملیات بزرگ کربلای5 را گرامی می‌داریم و به روح پر فتوح رهبرکبیر انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی (ره) که همواره با نفس گرم خود مرهمی بر زخم‌های روح و تن رزمندگان اسلام بودند، درود می‌فرستیم.
منابع:
- کتاب اطلس نبردهای ماندگارنیروی زمینی ارتش (سازمان ایثارگران ارتش)
- کتاب حماسه های ماندگار هوانیروز
- اطلس جنگ ایران و عراق مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس(سپاه)
- عملیات کربلای 5 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ(سپاه)
انتهای مطلب
