- توپخانه نیروی زمینی ارتش در دفاع مقدس
شهید ارجمند سپهبد علی صیاد شیرازی، در بخشی از خاطره خود درباره ارزش و اهمیت آتش می‌گوید: "طراحان نظامی می‌دانند که در عملیات، آتش پشتوانه حرکت است؛ اصلاً ما در تاکتیک می‌گوییم: آتش و مانور؛ آتش بدون مانور و مانور بدون آتش معنی ندارد؛ مانور، یعنی حرکت و پیشروی و تضمین‌کننده هر حرکتی- چه پیشروی و چه عقب‌روی- آتش است."
یک مانور کاملاً پیش‌بینی‌شده و قاطع، بدون پشتیبانی آتش به‌ندرت موفق خواهد شد. فرماندهان به‌خوبی می‌دانند که آتش و پشتیبانی آتش یکی از سریع‌ترین عوامل ایجاد قدرت رزمی جهت اعمال‌نفوذ در میدان نبرد است؛ برای انجام عملیات، یک فرمانده آگاه، توانایی خود را برحسب قدرت رزمی، که همان مانور و قدرت آتش است، ارزیابی میکند وبرتری قدرت آتش در میدان نبرد به‌وسیله توپخانه به دست می‌آید.
نقش باارزش توپخانه به‌عنوان ((مشاور فرمانده)) همیشه از اقبال و توجه خاص فرماندهان و نظامیان کارآزموده و آشنایان امور نظامی در طول تاریخ برخوردار بوده است. در فراز و نشیب جنگ ناخواسته و تحمیلی، چه بسیار فرماندهان یگان‌های پیاده و زرهی خط مقدم جبهه و صادقانه اذعان کرده‌اند که از شنیدن صدای شلیک توپخانه دلگرم شده و آرامش یافته‌اند. رزمندگان و فرماندهان خط مقدم اعم از ارتش و سپاه از وجود توپخانه نیروی زمینی همیشه بیدار ارتش جمهوری اسلامی ایران در سخت‌ترین لحظات و شرایط احساس امنیت کرده‌اند. امیر سرتیپ دوم سعید پورداراب، فرمانده تیپ۲ لشکر۲۱ حمزه سیدالشهدا درباره وضع توپخانه‌های خودی، گفت: ((من تقریباً از پشتیبانی مؤثر توپخانه در عملیات مطمئن بودم)).
سردار سرتیپ پاسدار محمدجعفر اسدی، فرمانده سابق نیروی زمینی سپاه درباره تأثیر پشتیبانی توپخانه ارتش در روحیه رزمندگان می‌گوید: (( همه در جنگ فکر این بودند که ما باید به بچه‌های خط مقدم برسیم؛ بعد از مدتی که گذشت بچه‌های خط مقدم دادشان در آمد که آقا هرچه محبت به ما دارید به توپخانه ارتش بکنید که آن‌ها هستند ما را پشتیبانی می‌کنند و پشتیبانی آن‌ها موجب دلگرمی ماست)).
نگارنده که خود افسر توپخانه است، در خط مقدم جبهه و همچنین در بررسی عکس‌های هوایی تهیه شد شده در حین و پس از عملیات به‌خصوص در عملیات‌هایی که در آن‌ها آتش تهیه اجرا شده بود، بارها شاهد رضایت فرماندهان عملیات از میزان خسارت و ضایعات وارده بالا و مؤثر براثر آتش توپخانه بر تجهیزات و تسلیحات دشمن بودم و همچنین، هرگز از خاطرم نمی‌رود شادی و شعف رزمندگان و نیروهای تکور را در خطوط مقدم جبهه در عملیات‌های بزرگ فتحالمبین و بیت‌المقدس، هنگامی‌که به‌عنوان دیدهبان توپخانه در جمع آن‌ها حاضر می‌شدم و به خوب به خاطر دارم که چقدر صدای شلیک توپخانه آرامش و دلگرمی برای رزمندگان به ارمغان می‌آورد.
یگان‌های توپخانه علاوه بر پشتیبانی‌هایی که با انواع آتش‌های آفندی از عملیات‌های طرح‌ریزی‌شده به عمل می‌آورند، متوقف کردن هجوم متجاوز و همچنین بی‌اثر ساختن پاتک‌های سنگین دشمن را در کارنامه افتخارآمیز خود دارند. کسی منکر این واقعیت نیست که توپخانه مقتدر و قدرتمند نیروی زمینی ارتش در هنگام بحران به‌ویژه در اوایل جنگ که حمله دشمن با ۱۲ لشکر و ۱۵ تیپ مستقل در یک حالت غافلگیرانه شکل گرفت، درحالی‌که یگان‌های رزمی هنوز آمادگی لازم برای مقابله با دشمن را نداشتند، به‌سرعت خود را درصحنه حاضر ساخته و با اجرای انواع آتش‌های پدافندی به‌مثابه یک سپر دفاعی و سدی نفوذناپذیر، مقابله با دشمن را میسر ساخت. از مجموع ۴۸ هزار شهید ارتش، حدود ۱۵ هزار نفر شهدای رسته توپخانه هستند. آمار تلفات شهدای روزهای اول جنگ بیانگر و مؤید همین مطلب است که این شجاعان گمنام تاآخرین‌نفس در مقابل دشمن ایستادگی کرده و باعث تأخیر درحرکت و به ستوه آوردن دشمن شدند.
در تحلیل روزهای آغازین جنگ در کتاب ((بازیابی ثبات)) آمده است: (( اسرای عراقی در اعترافات خود، آتش توپخانه را باعث اصلی تلفات در نیروهای عراقی ذکر کرده‌اند. میزان خسارت و تلفات به واحدهای زرهی عراق در برخی محورها به‌ویژه در محور عین خوش، امامزاده عباس و گیلان غرب در اثر تلاش توپخانه و بالگردهای هوانیروز مورد تأکید اسرا است)).
امیر سرتیپ دکتر سید عبدالرحیم موسوی، جانشین فرمانده کل ارتش در نخستین همایش نام‌آوران توپخانه در اصفهان به استناد آمار ثبت‌شده در ستاد فرماندهی ارتش، گفت: ((در دوران دفاع مقدس بیش از ۵۰ میلیون انواع گلوله توپ علیه دشمنان شلیک‌شده است)). درحالی‌که این میزان گلوله، جدایی از مهمات به غنیمت گرفته‌شده از دشمن است؛ حجم و قدرت آتش توپخانه آن‌چنان کوبنده و اثربخش بود که یکی از فرماندهان خط مقدم دشمن زبان به اعتراف می‌گشاید و می‌گوید: ((وضعیت ما بسیار بد و سخت است. آتش توپخانه روی ما بسیار مؤثر و تلفات نفرات با شمارش دقیقه افزون‌تر می‌شود! فعلاً در مواضع خود مقاومت می‌کنیم، ولی به داد ما برسید)). فرمانده یکی از تیم‌های عراقی درحالی‌که به‌شدت روحیه خود را باخته بود، می‌گوید: (( آتش توپخانه ایران وسیع و بسیار سنگین و مؤثر است؛ تعداد ۶ دستگاه تانک از کار افتاده؛ توان رزمی به‌شدت پایین آمده … خواهش ما این است که آتش متقابل روی منابع آتش دشمن زیاد شود تا از حجم آتش آن‌ها کاسته شود)).
منبع: مجله صف شماره 359، مهر 1389، ساعس اجا، ص139
انتهای مطلب
