هوانیروز در پیشانی جنگ

یکی از طولانی ترین جنگ‌های این تاریخ پرفراز و نشیب، نبردی است که از آن به هشت سال دفاع مقدس یاد می‌شود. هرچند به ظاهر در یک طرف این نبرد کشور عراق قرار داشت، ولی در حقیقت تمام توان کشورهای متخاصم با ایران در نوک پیکان حمله همسایه غربی ایران جمع شده بود.

هوانیروز یکی از یکان‌های نیروی زمینی ارتش است که به دلیل در اختیار داشتن بالگردهای متنوع  از ساختار ویژه‌ای برخوردار است. این ویژگی‌ها قابلیت های مهمی را از نظر توانمندی در تحرک سریع، سرعت عمل درجابجایی نیروها، حمل مهمات، تدارکات و قدرت آتش در جنگ و … به منصه ظهور رساند، سبب شد تا فرماندهان ارتش از این نیروی جوان، بعنوان یکی از یکان‌های موثر پشتیبانی کننده در هر عملیات بطور گسترده استفاده کنند.
سرهنگ بازنشسته خلبان علی شیخ حمیدی میگوید:" پس از انقلاب، مسئولان وقت میخواستند بدلیل جو موجود در کشور، نیروهای مسلح بخصوص هوانیروز را خیلی کوچکتر از آنچه بود، درآورند و نظرشان این بود که کشور ما نیازی به چنین نیروی گسترده‌ای ندارد و حتی به ما گفته بودند که وامی به ما خواهند داد تا مشغول کار دیگری شویم. به هرحال پس از انقلاب حرکت هایی از جانب گروهک‌های مختلف ابتدا در منطقه گنبد و پس از آن در کردستان شکل گرفت و مسئولان متوجه شدند که هوانیروز چه نقش عظیمی در مبارزه با شورشیان و گروهک ها دارد."
امام خمینی(ره) فرمودند:" شجاعت و رشادت‌های بی نظیر نیروی هوایی و هوانیروز و خلبانان دلاور در نفوذ به اعماق خاک دشمن و رویارویی با پیشرفته ترین امکانات اهدایی استکبار به صدامیان و دفاع از حریم هوایی کشور نشانه تعهد، عشق و ایمان آنان به خدا و اسلام و میهن اسلامی است."

عراق با ارتشی کاملا مجهز، به کشوری حمله کرد که هنوز در حال سازماندهی ارکان سیاسی و اجتماعی بود و تنها نیروی مسلح و منسجم آن یعنی ارتش دستخوش تغییرات بسیار از حوادث اجتناب ناپذیر شده بود و در نقاط مرزی با عناصر ضد انقلاب درگیر و عملاً دفاع نظامی از انقلاب را آغاز کرده بود.

هوانیروز با توجه به شرایط نیروهای خودی و پیشروی ارتش بعثی عراق از همان ابتدا بصورت گسترده در پشتیبانی از یکان‌های زمینی وارد عمل شد. باتوجه به تحرک صد‌درصد با رشادت و دلاوری خلبانان و کارکنان فنی خود علاوه بر کند کردن پیشروی دشمن و تثبیت آنها در مواضع دفاعی نامناسب، نقش انکار ناپذیری در انهدام نیروهای دشمن ایفا کرد و کارشناسان غرب و شرق را در بهت و حیرت فرو برد.

این یکان به عنوان بازوی مستحکمی با انواع بالگردها برای فرماندهان در صحنه‌های پیچیده و پرخطر جنگ به خوبی درخشید. در ماموریت‌های محوله که پشتیبانی از نیروهای خودی، شکار تانک ها و ادوات زرهی دشمن، جابجایی نیروها، تخلیه مجروحان و شهدا، امداد رسانی و … بود، موفق عمل کرد.

زمانی که ماشین جنگی متجاوز با سرعت تمام به طرف اهواز، سوسنگرد و شمال آبادان پیشروی می‌کرد، بالگردهای کبرا با فداکاری خلبانان از جمله شهید منصور وطن پور، همانند عقاب بر سر نیروهای دشمن فرود آمده و ضربات شدیدی را به آنان وارد کردند.

هوانیروز توانست در روزهای اول جنگ با حضور بموقع در مناطق جنگی و تمام محورهای جنوب و غرب، پروازهای عملیاتی را شروع و سد مستحکمی را در مقابل نیروهای عراقی به وجود آورد و خلبانان بالگردهای کبرا به عنوان یک نیروی خط مقدم همراه با یکان هایی از نیروی زمینی ارتش در متوقف کردن دشمن و وادار کردن آنها به ایجاد خاکریز و فرورفتن در زمین نقش مهمی را ایفا کنند.

ورود هوانیروز به صحنه جنگ در مناطق جنوب و غرب و انهدام تعدا زیادی از نیروها و ادوات نظامی دشمن، سبب تحول خوبی در جبهه ها شد. امیر سرتیپ دوم رحمان قضاوت اینگونه از نقش هوانیروز میگوید:" اوج کار هوانیروز بخصوص دسته‌های آتش را در ماه‌های اول جنگ باید مورد تجزیه و تحلیل قرار داد. جایی که هوانیروز به عنوان یک یکان مستقل و بدور از ماموریت اصلی خودش که پشتیبانی از تک‌ور روی زمین است ، انجام وظیفه کرده و جاهایی برای مقابله با دشمن رفته است که هیچگونه نیروی تک‌ور روی زمین وجود نداشته است.
با مراجعه به کتب بعضی از فرماندهان عراقی که درمورد تجاوز خود نوشته اند، اکثر آنها از بالگردهای ایرانی که باعث ضربه زدن به آنها شد یادکرده اند و به صراحت عنوان نمودند که ما قبل از جنگ روی هوانیروز ایران حسابی باز نکرده بودیم.

در یک جمع بندی در ماه‌های اول جنگ تمام نگاه‌های فرماندهان و مسئولان کشور به هوانیروز بود و انتظار داشتند تمام کمبودها چه از نظر تجهیزات و چه ازنظر نیروی انسانی از طریق هوانیروز با پروازهای خود این کمبود را جبران کرده، از پیشروی سریع دشمن جلوگیری کند و انصافا هوانیروز هم با توجه به جوان بودن خلبانان و جسارت آنها و نو بودن بالگردها از هیچ کاری دریغ نکرده و کارنامه موفقی را بجای گذاشته است. طوری که تمام کسانی که در جنگ حضور داشتند، اعم از سپاه و بسیج نیروهای مردمی و ارتش به آن اذعان دارند، چون تمام آنها از ساعت پروازهای انجام گرفته هوانیروز بهره گرفته‌اند.

منبع: مجله صف، ماهنامه ارتش جمهوری اسلامی ایران، 1395، رشیدی، مهدی؛ شماره 424، مسلسل 1169، 42-45( خلاصه شده)