بخش بیستم:
عملیات نیروهای آمریکایی علیه یگانهای شناور ایرانی در 29 فروردین 67 [1]
به‌رغم اعلام بی‌طرفى آمریکا، عملكرد این كشور هیچ‌گاه با قواعد بی‌طرفى منطبق نبوده است. آمریکا بارها به عناوین و انحای مختلف علیه جمهورى اسلامى ایران چه در قلمرو آبى، دریایى سرزمینى، و چه در قلمرو خاكى و فضایى به زور متوسل شده و به طور مستقیم در مخاصمات شركت نموده است. صرف‌نظر از علل و انگیزههاى این اقدامات و صرف‌نظر از توجیهات آمریکا، كه هیچ محمل حقوقى ندارند، هر دولتى به‌محض اینكه به‌طور مستقیم در مخاصمه شركت كند، دولت بی‌طرف تلقى نمىشود و نمىتواند به حقوق دول بی‌طرف استناد كند.
درواقع، شركت در مخاصمات با مقتضاى ذات بی‌طرفى مغایرت دارد و این دو نمىتوانند با هم جمع شوند. دولتى كه به هر دلیلى به زور متوسل مىشود، نمىتواند ادعاى بی‌طرفى كند. از نظر حقوقى به محض مداخله مستقیم آمریکا در مخاصمه، ایران مىتوانست این كشور را یك دولت متخاصم تلقى کند و هیچگونه حقوقى برای ناوگان این كشور در ورود به خلیج فارس و آب‌هاى اطراف قائل نشود. لیكن ایران بنا به مصالحى كه خارج از بحث این نوشتار است، علیه این كشور اعلام جنگ نكرده و با خویشتن‌دارى كامل، حقوق دول بی‌طرف را درمورد آن مرعى داشت. درمقابل، آمریکا نه تنها تعهدات یک دولت بی‌طرف، بلكه تعهداتى كه حقوق بشردوستانه (حقوق جنگ) براى متخاصمان به وجود آورده است را هم نقض كرد، چرا كه حتى دول متخاصم نیز نباید به غیرنظامیان و به‌خصوص به هواپیماى مسافربرى حمله كنند.
نیروی دریایی استکبار در این عملیات نیروهای خودرا به سه ناوگروه تقسیم کرد:
- گروه عملیات سطحی براوو، شامل:
- USS Merrill (DD-976) ناوشکن
- USS Lynde McCormick (DDG-8) ناوشکن
- USS Trenton (LPD-14) ناو آبی خاکی
- Marine Air-Ground Task Force (MAGTF) 2-88 نیروی رزمی
- ناو هواپیمابر اینتر پرایز
- گروه عملیات سطحی چارلی، شامل:
- USS Wainwright (DLG/CG-28) کروزر
- USS Bagley (FF-1069) فریگیت
- USS Simpson (FFG-56) فریگیت
- SEAL platoon (نیروی عملیات ویژه)
- گروه عملیات سطحی دلتا، شامل:
- USS Jack Williams (FFG-24) فریگیت
- USS O’Brien (DD-975) ناوشکن
- USS Joseph Strauss (DDG ناوشکن
ناوشکن سبلان، ناوشکن سهند، ناوچه جوشن، شناورهای سپاه.
هر شناور باتوجه به امریه ابلاغی جداگانه و در موقعیتهای مختلف و ارتش وسپاه نیز به صورت مستقل عمل کردند.
برخورد ناو آمریکایی با مین
ناوشکن آمریکایی «ساموئل بی رابرتز» در 24 فروردین 1367، در منطقه خلیج فارس به مین برخورد نمود و یک سوراخ 25 فوتی در بدنه آن ایجاد شد که پس از این حادثه با کشتی به حوضچه خشکی در دبی منتقل شد و تحت تعمیر قرار گرفت. این ظاهراً بهانهای به دست دشمن داد تا پنج روز بعد اقدام به تلافی علیه کشور نمایند.
ساموئل.بی. رابرتز در حال جابه‌جایی با کشتی پس از برخورد با مین
سوراخ 25 فوتی (5/7 متری) که در اثر برخورد با مین ایجاد
شد ساموئل.بی.رابرتز در حوضچه خشک در دبی جهت انجام تعمیرات
عملیات آخوندک،[1] نامی که آمریکاییها روی عملیات خود گذاشته بودند، همان حمله نیروی دریایی آمریکا به دو سکوی نفتی ایران در اواخر جنگ ایران و عراق بود که از نظر آنها به تلافی برخورد ناوشکن آمریکایی ساموئل بی. رابرتز[2] به یک مین دریایی، انجام گرفت.
در 29 فروردین 1367، نیروهای آمریکایی با سه ناوگروه سطحی و ناو هواپیمابر انترپرایز[3] جنگی را آغاز کردند، درحالی که هیچگونه نشانه و یا اخطاری از قبل اعلام نکرده بودند. عملیات با هماهنگی دو گروه سطحی آغاز شد: یک گروه به همراه دو ناوشکن و یک واحد تدارکاتی آبی خاکی به سکوی نفتی ساسان حمله کردند؛ گروه دیگر که شامل یک ناوشکن موشکانداز و دو فریگیت بودند، به سکوی نفتی سیری حمله کردند.
تفنگداران نیروی دریایی از شاخه واکنش سریع نیز به سکوی نفتی ساسان حمله کرده و به جمعآوری مدارک و کارگزاری مواد منفجره جهت از کار انداختن آن پرداختند. قایقهای تندرو سپاه از جزیره ابوموسی به سکوی نفتی مبارک در نزدیکی جزیره حمله نموده وچند هدف شامل شناور تدارکاتی و یک شناور با پرچم پاناما مستقر در سکو را مورد هدف قرار داده و بعد از این حمله هواپیماهایA-6E با راهنمایی ناوشکنهای آمریکایی به سمت قایقهای تندرو هدایت شده و با رها کردن بمبهای راکی کلاستر[4] باعث غرق شدن یک شناور و آسیب دیدن شناورهای دیگر شدند که پس از خسارت دیدن قایقها به جزیره ابوموسی پناه بردند. ناوچه جوشن که مأموریت داشت در پایان اسکورت نفتکش در حوالی جزیره کیش به سمت سکوهای نفتی ساسان عزیمت و وضعیت را بررسی نماید، با ناوگروه آمریکایی روبرو شد و در پی تهدید دشمن اقدام به پرتاپ موشک هارپو[5] به سوی وین رایت[6] مینماید.
ناوگان استکباری با پرتاب چهار موشک استاندارد[7] از سوی سیمپسون[8] پاسخ داده و در همین حین وین رایت هم با پرتاپ دو موشک استاندارد این حمله را ادامه میدهد. با این حملات سازه اصلی ناوچه آسیب دید، ولی غرق نشد. بیگلی[9]هم یک فروند از هارپونهای خود را به سمت آن شلیک کرد که البته به هدف نخورد؛ لذا سه کشتی با نزدیک شدن به جوشن اقدام به غرق کردن آن با استفاده از آتشبار توپخانه نمودند. از طرفی، ناوشکن سهند که از بندرعباس عازم مأموریت غرب تنگه هرمز بود، در حوالی جزیره هنگام توسط هواپیماهای اینترودر[10] که مشغول گشتزنی مراقبتی برای جوزف استراس[11] بودند، ردیابی شد.
ناوشکن که حمله هواپیماها را مشاهده نمود، با توپخانه ضدهوایی درگیر شد. هواپیماهای مهاجم استکباری با دو موشک هارپون و چهار بمب هدایت شونده لیزری اسکیپر[12] و ناوشکن جوزف استراس هم یک موشک هارپون به سمت ناوشکن پرتاب نمودند. تمام سلاحهای شلیک شده به ناوشکن برخورد کرد و شعلههای آتش از روی عرشه سهند به آسمان سرکشید و به تدریج به انبار مهمات کشتی رسید که باعث انفجار آن شد. ناوشکن سهند با پرسنل دلاور خود، در حال سوختن به حملات ددمنشانه دشمن جواب داده وآرام به دیدار معبود خود شتافت و غرق شد.
سکوهای نفتی ایران پس از حمله نیروهای آمریکایی در خلیج فارس
ناوشکن سهند قبل از درگیری
ناوشکن سهند پس از درگیری
منبع: جنگ تحمیلی و امنیت خلیج فارس، عبدالله معنوی رودسری و همکاران، 1394، ایران سبز، تهران
[1]. Operation Praying Mantis
[2]. USS Samuel B. Roberts
[3]. USS Enterprize
[4]. USS Enterprize
[5]. Harpoon missle
[6]. USS Wainwright
[7]. Standard missle
[8]. USS Simpson
[9]. USS Bagley
[10]. Intruder A-6es
[11]. Uss joseph struss
[1] برگرفته از خاطرات فرماندهی وقت ناوشکن سبلان (مرکز اسناد نداجا)
انتهای مطلب
