این حرکت ارزشمند، هدف های عمده ای چون ایجاد آمادگی دفاعی در میان اقشار مختلف مردم؛ حفظ و گسترش مشارکت مردمی در ایجاد امنیت ملی و دفاع از کشور؛ تقویت وحدت و هم بستگی ملی؛ تحکیم پیوند ناگسستنی میان سرنوشت مردم با انقلاب؛ شرکت مردم در مقابله با حوادث و بلایای طبیعی و غیر طبیعی؛ و حفظ ارزش های اسلامی دربرخورد با توطئه های داخلی و خارجی را در برداشت.
بر این اساس، بسیج به نهادی ارزشمند و مقدس تبدیل گردید و رفته رفته، مدرسه عشق، دانشگاه شهادت و معبد عارفان مسلح نام گرفت و بسیجی، شیر روز و زاهد شب، و دیده بیدار در شب های خوف و خطر در شهرها و جبهه هاست.
تفکر بسیجی
رهبر کبیر انقلاب اسلامی، حضرت امام خمینی رحمه الله فرمود: «اگر بر کشوری ندای تفکر بسیجی طنین انداز شود، چشم طمع دشمنان و جهانخواران از آن دور خواهد شد؛ و الّا هر لحظه باید منتظر حادثه باشیم». رکن اصلی فرهنگ و تفکر بسیجی، خدایی بودن و خدایی زیستن است. بسیجی باید استوار چون کوه، راست قامت همچون سرو، و دلیر چون شیر باشد، تا دست طمع بیگانگان را از مرز و بوم کشور اسلامی کوتاه نماید.
فرمان حضرت امام خمینی (ره)
پیروزی انقلاب اسلامی در ایران به رهبری حضرت امام خمینی (ره) و رأی قاطع مردم مسلمان ایران به نظام جمهوری اسلامی و روشن شدن مواضع آن برضد استکبار جهانی، ابرقدرت‌ها را بر آن داشت تا به وسیله عوامل داخلی و خارجی خود علیه این نظام نوپا وارد عمل شوند و از اختلاف و درگیری گروه‌های مختلف موجود در کشور، برای بازگشت دوباره خود بهره‌برداری کنند. به این منظور، آنان با تحریک عوامل مزدور خود توطئه‌هایی را یکی پس از دیگری تدارک دیدند که همگی با هوشیاری رهبر و ملت مسلمان ایران به شکست انجامید؛ از آن جمله می‌توان به غائله خودمختاری کردستان، جریان گنبد و بر پا کردن آشوب در آذربایجان اشاره کرد.
پس از این ناکامی‌ها، آمریکا با یک شانتاژ تبلیغاتی که از قبل تهیه شده بود، با هدف نمایش قدرتمندی خود و ارعاب امّت مسلمان ایران و همچنین تقویت روحیه باقی‌مانده‌های رژیم ستم‌شاهی و دیگر مزدورانش، ناوگان خود را روانه خلیج فارس کرد. درمقابل، حضرت امام خمینی (ره) که واقف بر همه توطئه‌ها بود، ضمن اینکه آمریکا را با آن همه قدرتش تحقیر می‌کرد، برای مقابله با هرگونه توطئه اعم از داخلی و یا تجاوز خارجی که احساس می‌شد انقلاب اسلامی راتهدید می‌کند، حراست از انقلاب مردمی را به خود مردم که همواره به‌عنوان عظیم‌ترین و ارزشمند‌ترین سرمایه به‌شمار می‌آیند، واگذار کردند.
سپس از آنجا که این حراست و نگهبانی از انقلاب می‌بایست مسلحانه باشد، اما عموم مردم آموزش‌های نظامی را ندیده و شیوه استفاده از سلاح و جنگ علیه دشمن را نمی‌دانستند، رهبر خردمند انقلاب اسلامی طی رهنمودی در تاریخ 5 آذر 1358 این مسئله را حل کرد و طی فرمان تاریخی خود، دستور تشکیل بسیج عمومی را صادر فرمودند.
متن فرمان حضرت امام خمینی (ره) به این شرح بود: «باید ما همه قوایمان را مجتمع کنیم برای نجات دادن یک کشور، باید اگر مسائلی برای ما پیش بیاید، هرچه هم سخت باشد، تحمل کنیم. باز من تکرار می‌کنم که بدانید شما با یک قدرتی مواجه هستید که اگر غفلت بشود، مملکت‌تان از بین می‌رود. غفلت نباید بکنید، غفلت نکردن به این است که همه قوا را و هرچه فریاد دارید، سر آمریکا بکشید و هرچه تظاهرات دارید، ضد آمریکا بکنید. قوای خودتان را مجهز بکنید و تعلیمات نظامی پیدا کنید و به دوستان‌تان تعلیم دهید، به همه اشخاص که همین‌طوری راه می‌روند، تعلیمات نظامی بدهید. مملکت اسلامی باید همه‌اش نظامی باشد و تعلیمات نظامی داشته باشد. یکی از ابواب فقه، باب رمی است؛ باب تیراندازی است، آن وقت تیراندازی بود، حالا هم تیراندازی هست، به یک طور دیگری در اسلام … برای همه افراد مستحب است که سوارکاری را یاد بگیرند. حالا اتومبیل‌سواری و رانندگی را یاد بگیرند و بر همه است که تیراندازی را یاد بگیرند، فنون جنگی را یاد بگیرند. باید ملت ما جوان‌هایشان مجهز باشند به همین جهاز و علاوه بر جهاز دینی و ایمانی که دارند، مجهز به سلاح‌های مادی و سلاحی هم باشند و یاد گرفته باشند. این‌طور نباشد که یک تفنگی که دست‌‌شان آمد، ندانند که با آن چه کنند. باید یاد بگیرند و یاد بدهند. جوان‌ها را یادشان بدهید، همه‌جا باید این‌طور بشود که یک مملکتی بعد از چند سالی که بیست میلیون جوان دارد، 20،000،000تفنگ‌دار داشته باشد و بیست میلیون ارتش داشته باشد و یک‌چنین مملکتی آسیب‌پذیر نیست و الان هم الحمد‌الله آسیب‌پذیر نیست»1
با این رهنمود، حضرت امام خمینی (ره) ارتش بیست میلیونی را بنیان‌گذاری کرد و بسیج، ارگان ارتش بیست میلیونی شکل گرفت. استقبال مردم از این نهاد انقلابی چنان زیاد و پرشور بود که حضرت امام خمینی (ره) در اول اسفند همان سال، از حضور گسترده و مشتاقانه مردم تشکر کردند.2
چگونگی شکل‌گیری
به دنبال فرمان حضرت امام خمینی (ره)، بسیج کار خود را با آموزش نظامی مردم شروع و طی چند ماه، تعدادی از داوطلبان را با آموزش‌های مقدماتی نظامی آشنا کرد. ولی در همان زمان، به‌منظور حفظ روال عادی زندگی و انجام کارهای روزمره و فعالیت‌های اجتماعی، هسته‌های مقاومت نیز تشکیل شد. در پی ماجرای طبس، بسیج در اطلاعیه‌ای، مردم را به تشکیل گروه‌های مقاومت 22نفره در سطح شهر و روستا دعوت کرد که قسمت‌هایی از مواد آن جهت آشنایی با چگونگی شکل‌گیری و عملکرد هسته‌های مقاومت ذکر می‌شود:
1- این گروه‌های 22 نفره، شامل یک فرمانده، یک معاون و دو واحد 10 نفره رزمنده و پشتیبان است که از اعضای 4 یا 5 خانواده در محل‌های مسکونی و محیط کار اعم از شهر، بخش، روستا و غیره تشکیل می‌شود.
2- مساجد همچون دوران صدر اسلام و روزهای درخشان پیش از پیروزی انقلاب، به‌عنوان پایگاه رزمی در تشکیل و آموزش گروه‌های مقاومت نقش اساسی دارند.
3- لازم است شوراهای محلی سریعاً آمادگی مردم منطقه خود را برای انجام آموزش‌های چریکی و پارتیزانی و سازماندهی به ستادهای بسیج محلی اعلام کنند.
4- ستاد های بسیج هر منطقه ضمن هماهنگی با یکان‌های نظامی و انتظامی محل اعم از ارتش، سپاه، ژاندارمی و شهربانی نسبت به تأمین نیازمندی‌های آموزش شوراهای محلی و مساجد اقدام کنند. در اجرای اوامر رهبر انقلاب ارگان‌های یاد شده موظف به آموزش‌های نظامی به مردم بوده و برادران ارتشی آمادگی دارند در فرصت‌های غیراداری نیز در نزدیک‌ترین مسجد و پایگاه رزمی، تخصص‌های نظامی خود را به هم‌میهنان عزیز خود عرضه کنند.
5- ستاد بسیج وظیفه تقسیم افراد نظامی داوطلب در مساجد معین‌شده شهر بر عهده خواهد داشت.
6- از کلیه برادران و خواهران متعهد غیرنظامی که آموزش‌های نظامی را در این مدت فراگرفته و یا خدمت وظیفه را به پایان رسانده‌اند، دعوت می‌شود که از تخصص‌های خود، پایگاه‌های رزمی مساجد را برخوردار سازند.
7- ستاد بسیج در هر محل به کمک برادران نظامی و سپاه پاسداران بر امر سازماندهی گروه‌های مقاومت نظارت خواهند داشت.
8- در شهرها و بخش‌هایی که ستاد بسیج تشکیل نشده است، مردم با مراجعه به فرمانداری‌ها و بخشداری‌ها درخواست تشکیل ستادهای بسیج را برابر دستورالعمل‌هایی که قبلاً اعلام شده، بکنند.
در ادامه، بسیج در روند تکاملی خود، دارای فراز و نشیب‌های فراوانی بوده است؛ به‌خصوص در زمان بنی‌صدر که توسط عوامل نفوذی خود، سعی در سوء‌استفاده از بسیج به‌عنوان اهرم قدرت برعلیه نیروهای خط امام داشت. اما با هوشیاری مجلس شورای اسلامی، با ادغام بسیج مستضعفین در سپاه، این نیروی عظیم مردمی به‌عنوان بازوی ولایت فقیه درآمد و در آستانه مرحله نوینی از رشد و تکامل خود قرار گرفت.
ویژگی های بسیجیان
صبوری و بردباری، از ویژگی های برجسته بسیجی صفتان است. آنها دریادل و صبورند و با متانت و آرامش، بار سنگین مسئولیت را به سر منزل مقصود می رسانند. دشمن ستیز و سرسخت اند. با دشمنان اسلام سرسازش ندارند و با یکدیگر، نرم خو و مهربان اند. شجاعت و دلاوری، ویژگی بارز بسیجی است. او توشه ای از ساده ترین غذاها، سرپناهی از بی تجمل ترین بناها، و پوشاکی از مردمی ترین پوشش ها را به همراه دارد. پرهیزکاری، دوری از گناه و فروتنی از بهترین فضیلت های انسانی است که بسیجی مخلص، همه این ویژگی های نیک را در خود جمع کرده است.
بسیج در نگاه حضرت امام خمینی رحمه اللهعلیه
حضرت امام خمینی رحمه الله معمار انقلاب اسلامی و مؤسس بسیج مستضعفین، در آذرماه سال 1358، فرمان تشکیل بسیج مستضعفان را صادر فرمود. ایشان، اهتمام ویژه ای به این نهاد مقدس داشت و آن را از دستاوردهای مهم انقلاب اسلامی می دانست. در منظر امام امت، «بسیج مدرسه عشق و مکتب شاهدان و شهیدان گمنامی است که پیروانش، بر گلدسته های رفیع آن، اذان شهادت و رشادت سر داده اند.»
امام خمینی رحمه الله که خود بزرگ بسیجی قرن و پرچمدار قبیله بسیجیان است، در مورد مقام و منزلت این حرکت الهی می فرمود: «بسیج، لشکر مخلص خداست که دفتر تشکُّل آن را، همه مجاهدان، از اولین تا آخرین امضا نموده اند.»
بسیج در کلام رهبر
رهبر معظم انقلاب اسلامی بسیج را یک مجموعه حزب الله واقعی نامیده است و در تبیین فرهنگ و تفکر بسیج خاطرنشان کردند: بسیج سیاسی است اما «سیاست زده، سیاسی کار و جناحی» نیست. بسیج مجاهد است اما بی انضباط و افراطی نیست، عمیقاً متدین و متعبِّد است اما متحجِّر و خرافی نیست، با بصیرت است اما از خودراضی نیست، اهل جذب حداکثری است اما غیور است و درباره اصول تسامح نمی کند، طرفدار علم است اما علم زده نیست، اخلاق اسلامی دارد اما این اخلاقش ریاکاری نیست، در آباد کردن دنیا فعال است اما خود اهل دنیا نیست.حضرت آیت الله خامنه ای، فرهنگ بسیجی را مجموعه ای از معرفت ها، روشها و منشهایی می دانند که می تواند مجموعه های عظیمی را در دل ملتها بوجود آورد و تضمین کننده حرکت مستقیم آنها باشد.از نظر ایشان بسیج تفکری است که در خارج عینیت یافته و بواسطه فرهنگ و خصوصیاتش، می تواند تعیین کننده سرنوشت ایران و فراتر از ایران باشد.4
منابع:
1- صحیفه نور، جلد10،صفحه 239
2- روزنامه کیهان،3/9/1362
3- مجله گلبرگ، شماره 57، صفحه 40، 1383
4. سخنرانی آیت الله حضرت آیتالله خامنهای در آذر 1390
انتهای مطلب
