1ـ عملیات پشتیبانی هوایی از عملیات بزرگ «نصر»
در اواخر آذر 1359، باگذشت سه ماه از آغاز تجاوز بخشهایی از خوزستان در اشغال نظامیان متجاوز عراقی بود. در این مدت نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران با شتاب لشکرهای 92 زرهی اهواز، 16 زرهی قزوین و 77 پیاده خراسان را در برابر پنج لشکر زرهی و پیاده-مکانیزه دشمن چیده بود. این یگانها که با شتاب از اقصی نقاط ایران به خوزستان منتقل شده بودند، هنوز ساز و برگ کامل نظامی خود را همراه نداشتند، چراکه هدف اصلی، حضور سریعتر در منطقه و ایجاد جبهه در مقابل دشمن بود. با این پیشزمینه، عملیات آفندی ارتش به نام «نصر» برای بازپسگیری بخشی از مناطق مورد تصرف دشمن در استان خوزستان، طرحریزی و اجرا شد که در این مبحث به فرایند این عملیات با رویکرد هوایی اشاره میشود:
الف ـ فرایند عملیات با رویکرد نبردهای هوایی
تاریخ و ساعت شروع رسمی عملیات: تک برابر طرح در ساعت 10:00 روز 15 دی 1359، آغاز و مراتب در آخرین ساعات روز قبل به نهاجا اعلام که بلافاصله از طریق مرکز فرماندهی طی پیامی به پایگاه‌های مربوطه ابلاغ شد.
منطقه و اهداف عملیات: چارچوب عمومی منطقه عملیات هوایی برای دفاع هوایی، خدمات پشتیبانی‌رزمی اطلاعات و هشدار اولیه کل استان خوزستان شامل: «سوسنگرد، هویزه، جفیر و طلائیه قدیم و جدید، کوشک، عباویه قیصریه، ام‌الفصیح، جلالیه، ایستگاه حمید تا دهکده طراح» را دربر میگرفت و انهدام نیروهای دشمن در جنوبغرب اهواز ایستگاه حمید جنوب هویزه، غرب سوسنگرد، شمال جفیر، مناطق فیاضیه، بهمنشیر و شمال آبادان براساس درخواست یگانهای نزاجا از اهداف اصلی عملیات بود.
وضعیت نیروهای دشمن: پایگاه هوایی کوت (ابوعبیده) درالعماره با استعداد دو گردان ضربتیبمبافکن و رهگیر شامل: 40 فروند هواپیماهای «سوخو7»، «سوخو22» و 24 فروند «میگ21» به همراه یک گردان تقویتی؛ پایگاه شعیبیه (الوحده) در بصره با 18 فروند «میگ21» و 14 فروند بالگرد از گونه‌های «آلویت-3» و 12 فروند بالگرد «ام‌آی-8»؛ پایگاه ناصریه (امام علی) در ذیقار با 24 فروند «میگ21» و دست کم 12 فروند «میگ23» گسترش یافته از پایگاه هوایی حبانیه.
وضعیت نیروهای خودی: در بخش آتش پشتیبانی: گردان‌های 31 و 32 جنگنده «اف4ئی» (پایگاه سوم همدان)؛ گردان‌های 41، 42 و43 جنگنده «اف5ئی» (پایگاه چهارم دزفول)؛ و گردان‌های 61 و 62 هواپیمای «اف4ئی» (پایگاه ششم بوشهر)؛ در بخش پوشش هوایی: گردان‌های 71، 81 و 82 شکاری مرکب از شکاریرهگیر «اف14» (پایگاه‌های هفتم و هشتم شکاری در شیراز و اصفهان) همراه با ایستگاههای رادار همدان، دزفول، بهبهان، بوشهر و سربندر (فرماندهی پدافند هوایی)
دربخش خدمات پشتیبانی رزمی: گردان‌های تانکر سوخترسان هوایی «بوئینگ707» و «بوئینگ747» و گردان‌های 11، 12 ترابری سنگین «سی130» همراه با گردان71، 72 «سی130» از فرماندهی پایگاه ترابری مهرآباد و شیراز همراه با گردان شناسایی «آر.اف4ئی» (پایگاه یکم شکاری مهرآباد)، هواپیمای خفاش و گردان اطلاعات شناسایی مستقر در ایلام (فرماندهی ف.اش.ا)
وظایف و تدابیر نهاجا: آتش پشتیبانی هوایی همراه با دفاع هوایی صحنه نبرد، خدمات پشتیبانی رزمی و اطلاعات و هشدار اولیه در چارچوب «تدبیر شماره 8 مورخ 4/10/1359 فرماندهی نهاجا» که به شرح زیر به منظور تضعیف دشمن به یگانها ابلاغ شد 1.
الف. قطع خطوط مواصلاتی دشمن در پشت جبهه کماکان انجام شود.
ب. قطع خطوط مواصلاتی و شناسایی مسلحانه هوایی روی محورهای بصره – حسینیه، بصره – اهواز، خرمشهر – اهواز، نشوه، طلائیه – جفیر و نشوه – اهواز، طلائیه – سوسنگرد، از طریق پایگاه‌های سوم، چهارم، ششم شکاری.
ج. پوشش هوایی مناطق اهواز تا بوشهر توسط چهار فروند هواپیماهای «اف14» از طریق پایگاه‌های هفتم و هشتم شکاری به صورت 24ساعته به مدت پنج روز، پوشش هوایی غرب و همدان در روز و شب توسط پایگاه سوم همدان و منطقه آذربایجان در روز توسط پایگاه دوم تبریز و در شب توسط پایگاه یکم مهرآباد، پوشش هوایی منطقه تهران در روز توسط هواپیماهای «اف5» و در شب توسط هواپیمای «اف14» همراه با مأموریتهای سوخت‌رسانی از پایگاه یکم ترابری.
منبع: نبردهای هوایی ایران، سرتیپ2 خلبان حسین خلیلی، 1398، ایران سبز، تهران
1 – پرونده‌ی 24-2 عملیات جلد یازدهم شماره 89 در دفتر ویژه نهاجا
انتهای مطلب
