نبردهای هوایی ایران (22)

چراکه از این نقطه تا پایگاه از راه زمینی نزدیک 20 کیلومتر و هوایی آن کمتر از 12 کیلومتر است، اگرچنین می‌شد، پایگاه دزفول می‏‌بایست در اندیشه طرح «تخلیه ‌اضطراری و تخریب» پایگاه باشد. به‏علاوه این تهدیدات همچنین موجب سلب آسایش از کارکنانی که مسئولیت آماده‌‏سازی جنگ‏افزارها را به عهده داشتند، شده بود. درباره خطر فرو ریزی پایگاه، سپهبد شهید علی صیادشیرازی^[1] در خاطرات خود می‌گوید:

«نیروی هوایی در پل نادری دزفول، با هواپیما به جنگ تانک رفت و چه بسا بعضی از هواپیماها نیز سقوط کردند و از بین رفتند به‏ خاطر این‏که دشمن نتواند از پل بگذرد، اگر گـذاشته بودند، جاده اندیمشک- اهواز قطع می‌شد! حتی یک بار مجبور شدند پایگاه هوایی دزفول را تخلیه کنند. یعنی هواپیماها را به سرعت حرکت دادند و رفتند جای دیگر. خیلی زننده بود اگر پایگاه را می‌گرفتند و هواپیمـاها دست نخورده به دست آنها می‌افتاد، این خطر بزرگی بود و دشمن هم چنین برنامه‌ای داشت ولی تلفات داد و… .؛ الحق نیروی زمینی خوب جنگید جلوی دشمن را گرفتند و کلی تلفات به آنها وارد کردند نیروی زمینی موفق شد آن طرف پل نادری دزفول، اول جاده دهلران که ارتفاعات سپتون در آنجا است را هم نگهدارد».^[2]

تصویر شماره 5-2

صحنه‏‌ای از سوار نمودن نوعی بمب پرّه‌دار مجهز به فیوز تأخیری توسط کارکنان غیور فنی

با این توصیف، آماجی که از روز دوم مهر مورد هدف هواپیماهای این پایگاه واقع شدند، اغلب تانک‌های 10 زرهی عراق بودند که به‏ صورت انبوه و لجام گسیخته به سوی موسیان و عین‌خوش روانه بودند. دشمن نیز در ساعت 08:30 همان روز با هواپیماهای «میگ23»، جایگاه استقرار جنگ‏ افزارهای ضدهوایی که از سایت رادار دهلران به پایگاه چهارم عقب‏ نشینی کرده بودند را بمباران کرد که بر اثر آن، بخشی از ستاد گروه و شماری از کارکنان گروه پدافند دزفول به شهادت رسیدند^[3].

همراه با خلبانان، دیگر کارکنان پایگاه نیز با حداقل امکانات، حدِاَکثرِ تلاش خود را جهت آماده‏سازی هواپیماها و ایستادگی در برابر دشمن مبذول می ‏داشتند. در واقع کلیه کارکنان گردان‏ های نگه‏داری، مهندسی و تأسیسات، دژبان، اداری، خدمات و پاسداری و غیره با الهام از آیات قران و وعده‌های الهی مانند (اِنَ‌َالّذینَ قالوا ربُنااللهُ ثُمَ اسْتَقاموا تتنزّلُ علیهم الملائکه الّا تخافوا وَ لاْ تَحْزَنُوا) بر ایستادگی خود ثابت قدم بودند و به‏رغم این‏که دشمن در نزدیکی پایگاه در کمین بود، ترسی به دل راه نمی‏دادند و حاضر نبودند ننگ عقب‏ نشینی را در تاریخ پذیرا شوند و به همین خاطر، پایگاه چهارم به‌رغم همه قرائن و شواهد سقوط، ایستادگی کرد و با راد مردی آنان و جمعی از خلبانان هوانیروز و نیروهای کم تعداد زمینی، دشمن را در پشت کرخه متوقف کرد. در این نبردها، از آنجایی که پایگاه دزفول همزمان با عملیات «140 فروندی» روز اول مهر توسط جنگنده ‏های دشمن بمباران شده و در نتیجه شماری از جنگنده‏ های این پایگاه ناگزیر به پایگاه‏های سوم شکاری در همدان و هشتم شکاری در اصفهان گسترش یافته بودند؛ این جنگنده ‏ها در روزهای بعد همگی در پایگاه‏ های میزبان مسلح شده و پس از بمباران نیروهای دشمن در پایگاه چهارم فرود می‏ آمدند.

درچنین وضعیت بحرانی بود که در روز ششم مهرماه، نخستین عملیات آفندی نزاجا برای جلوگیری از عبور دشمن از رودخانه کرخه، پل یا جسر نادری و نجات دزفول شکل گرفت و فرماندهی لشکر92 زرهی اهواز به تیپ2 زرهی دستور تک داد تا ارتفاعات «علی‌گره‌زد» را (که روز قبل از دست رفته بود)، با پشتیبانی آتش هوایی بازپس گیرد. برهمین اساس بود که از ساعت 06:00 بامداد همین روز، خلبانان پایگاه دزفول با 34 دسته پرواز دو فروندی (68 نوبت)^[4] مرکب از جنگنده‌های «اف5» هریک مجهز به دو تیر بمب‌های ضدنفر-ضدتانکِ 750 پوندی خوشه‏ای «سی.بی.یو-57»^[5]، یا 820 پوندی «بی‏اِل-755» موسوم به«ریتارد بمب» و برخی چهار تیر بمب 500 پوندی «ام.کا-82» که برای هدف‏های سخت و بتن مسلح استفاده می‌شود، یا پادهای راکت 75/2 اینچی «زونی» که با نشانه‌گیری رایانه‏ای داخل هواپیما موسوم به «سامانه جلودار خودکار چشمی»^[6] می‏تواند با دقت علیه ادوات دشمن به‏کار گرفته شود، مسلح می‏گردیدند و برابر فرگ یا دستورات پروازی، نیروهای گردان‏های زرهی لشکر یکم پیاده مکانیزه در منطقه عین‌خوش، گردان‏های زرهی لشکر دهم زرهی در دهلران، گردان‏های پیاده مکانیزه لشکر پنجم پیاده در جنوبِ‏غرب اهواز، غرب کرخه و حمیدیه، گردان‏های لشکر نهم زرهی در اطراف بستان و خودروهای گردان‏های لشکر سوم زرهی و پنجم پیاده مکانیزه را از فکه تا شمال آبادان، آماج بمباران خود قرار می‏ دادند^[7].

منبع: نبردهای هوایی ایران، سرتیپ2 خلبان حسین خلیلی، 1398، ایران سبز، تهران