به استناد مندرجات روزنامه کیهان مورخه 1359/7/8، آسوشیتدپرس در نهمین روز از آغاز تجاوز عراق به ایران از اعزام هواپیماهای آواکس (رادارهای پرنده) آمریکا به منطقه خلیج‌فارس برای کسب و ارسال اطلاعات نظامی به ارتش عراق گزارش داده است. در گزارش این خبرگزاری آمده است: «این هواپیماها قرار است توسط ایالات‌متحده آمریکا در خاک عربستان مستقر شوند تا تحركات جنگ ایران و عراق را زیر نظر بگیرند. هواپیماهای رادار پرنده قادرند تا برد 400 کیلومتر در اطراف خود را از هر نظر تجسس و تحرکات هوایی را کشف و شناسایی کرده و به مراکز تصمیم‌گیری گزارش دهند» .
در همین ایام، خبرگزاری رسمی شوروی (تاس) نیز به حمایت از عراق برخاست و گفت: «دولت شوروی بر اساس پیمان‌های نظامی که با عراق بسته، در صورت هرگونه تهدیدی علیه این کشور ناچار است، اقدامات لازم را برای نجات عراق انجام دهد».
ارتش عراق نیز با این پشتیبانی‌ها، حملات خود را به تأسیسات و زیرساخت‌های کشورمان در استان خوزستان و دیگر استان‌ها و شهرهای مرزی ادامه داد. در مقابل این یورش‌ها، نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در راستای انجام مأموریت‌های راهبردی خود، حملات هوایی را متوجه زیرساخت‌ها، تأسیسات حیاتی- اقتصادی و نظامی دشمن کرد و باهدف قرار دادن پالایشگاه‌ها، تأسیسات نفتی و نیروگاه‌های برق و انرژی کرکوک و موصل، خانقین، دوحه بغداد، کارخانه‌های پتروشیمی بصره و زبیر، پل‌های تنومه، القرنه، ام القصر، پادگان‌های رواندوز و زاخو، رادار زبیده، تأسیسات برق سدهای دوکان و در بندیخان، تلمبه‌خانه عین الزاله و صدها هدف نظامی و اقتصادی دیگر صدمات سنگینی بر پیکر اقتصادی و نظامی دشمن وارد کرد.
در این راستا، پایگاه سوم شکاری همدان که در میانه راه جبهه‌ای به طول ۱۳۵۰ کیلومتری مرز مشترک دو کشور در غرب قرارگرفته بود و به دلیل این‌که هواپیماهای «اف 4ئی» مستقر در این پایگاه، قابلیت پرواز دورتری را نسبت به هواپیماهای «اف ۵» مستقر در پایگاه‌های دوم شکاری تبریز و چهارم شکاری دزفول داشتند. ازاین‌رو مأموریت‌های راهبردی هوایی، یعنی بمباران هوایی پالایشگاه‌ها و تلمبه‌خانه‌های نفتی و قطع خطوط انتقال نفت و انرژی عراق به بازارهای نفتی جهان و اروپا به فرماندهی پایگاه سوم شکاری محول شده بود؛ چراکه این پایگاه کمترین فاصله را نسبت به تأسیسات نفتی، مراکز تولید الکتریسیته و انرژی در مرکز عراق و اطراف بغداد داشت.
تک به نیروگاه هسته‌ای اوسیراک
در روز هشتم (بیستم) مهر 1359 خلبانان پایگاه دوم شکاری شهید نوژه همدان ساختمان‌ها و سازه‌های انرژی اتمی او برای نزدیک بغداد را بمباران کردند. (این نیروگاه بزرگ را فرانسوی‌ها برای عراق درد دست راحت داشتند)
خلبانان این پایگاه، موفق شدند تا سامانه پدافند هوایی بغداد را غافلگیر کنند و با دو فروند هواپیمای «افتی» به این نیروگاه پرورش بردند. در این رابطه برگزاری آسوشیتدپرس در ۱۲ اکتبر ۱۹۸۰ چنین گزارش داد:
«حمله هوایی امروز ایران دفاع موهای گران را غافلگیر کرد، چراکه طی ده روز گذشته حمله‌ای به بغداد نشده بود و هنگام حمله آژیرهای خطر به صدا درنیامده بود، فقط آتشبارهای هوایی به‌طور پراکنده به‌طرف «فانتوم های ایرانی» که در ارتفاع ۱6۰ پاری پرواز می‌کردند، به نحو غیر مؤثری آتش گشودند»
به هر حال دو فروند هواپیمای فانتوم «افتی» با حمل و با فروریختن 6768 پوند، مهمات جنگی بر این نیروگاه کار خود را پایان دادند.
هدف اصلی این گروه پروازی، انهدام پالایشگاهی نزدیک به داد بود، ولی در گروه پروازی سرگرد خلبان محمدحسین قهستانی شانس ساختن زمان‌بندی پرورش ، آن پالایشگاه را ازدست‌داده بود و این‌گونه شد که به هدف دوم خود نیروگاه اوسیراک یورش برد، اگرچه در آغاز کار قرار نبود که این نیروگاه بمباران شود (سرگرد خلبان محمدحسین استانی جندی ها، در عملیات (نصر) به شهادت رسید). البته فرماندهی پایگاه دوم هوایی تبریز نیز از یکسو در اجرای این‌گونه مأموریت‌ها توانسته بود ضربات بسیار کاری بر پیکر سامانه، انتقال نفت و انرژی عراق در خلاء شمالی این کشور مانند مراکز نفتی و پالایشگاهی کرکوک، اربیل و موصل وارد آورد، اما برد – هواپیماهای این پایگاه برای حمله هوایی به بغداد و غرب این شهر کافی نبود. این در حالی بود که از سوی دیگر در مرزهای جنوبی، فرماندهی پایگاه ششم شکاری علاوه بر انهدام پالایشگاه‌ها و نیروگاه‌های برق در استان بصره، ضربات کاری به پایانه‌های نفتی البكر – الأمياء و بندرها ام القصر و فاو در خلیج‌فارس وارد کرده بود. در حقیقت اندیشه، راهبردی شهید فکوری این بود که با انهدام تلمبه‌خانه‌های نفتی دشمن، درآمد ارزی عراق از فروش نفت کاسته خواهد شد. و اگر پالایشگاه‌ها و مراکز تولید انرژی و برق نیز منهدم شوند، ارتش عراق با کمبود سوخت تانک، هواپیما و خودرو روبرو میشود و دیگر نخواهد توانست در خاک ایران و استان خوزستان به پیشروی خود ادامه دهد و متوقف خواهد شد.
منبع: نبردهای هوایی ایران، سرتیپ2 خلبان حسین خلیلی، 1398، ایران سبز، تهران
انتهای مطلب
