دفاع مقدس و ارتش در استان سیستان و بلوچستان (7)

تاریخچه و نقش تیپ1 زرهی زاهدان در دوران دفاع مقدس (2)

پس از چند ماه، طی نامه‌ای خیلی محرمانه به فرماندهان ابلاغ شد که علت عدم اجرای عملیات، شکست نیروهای عمل‌کننده در جنوب و در کربلا4 و شلمچه بوده است. چند روزی گذشت که مجدداً دستور اجرای عملیاتی به نام کربلا6 در منطقه عمومی نفت‌شهر و سومار به یگان‌ها ابلاغ گردید. عدم اجرای عملیات قبلی باعث لو رفتن عملیات و از طرفی، هوشیاری نیروهای عراقی در منطقه سومار و نفت‌شهر شده بود. به طوری که ارتش عراق به صورت 100% از شروع عملیات مطلع شده و تمام پیش‌بینی‌های لازم از طرف نیروهای دشمن صورت گرفته بود. در 19 دی 1365، عملیات کربلا5 در جنوب و شلمچه شروع شد و به منظور پشتیبانی از این عملیات، در 23 دی 1365 و در شب چهاردهم ماه، که آن شب همانند روز روش بود و عراقی‌ها برای اجرای عملیات از طرف نیروهای ایرانی لحظه‌شماری می‌کردند، در غرب آغاز شد. شرایط بسیار نامناسب و نامتعارف بود و از طرفی، این عملیات الزاماً می‌بایست صورت می‌گرفت. علیرغم آمادگی 100% نیروهای عراقی، نیروهای لشکر88 اولین یگان‌هایی بودند که اهداف محوله را تصرف کرده، ولی پس از 48 ساعت، ارتش عراق با نیروهای کماندویی حملات تانک را شروع کرده و تعدادی از نیروهای عمل‌کننده به علت استقامت و پایداری در محاصره قرار گرفتند. در اواخر جنگ، بعد از پذیرش قطعنامه598 در 27 تیر 1367 از سوی ایران، عراق که دنبال فرصت و بهانه‌ای بود، مجدداً در 31 تیر 1367 با هجوم سراسری در جبهه میانی (غرب) پیشروی کرد، که با رشادت و ایستادگی کارکنان لشکر88، بخصوص تیپ‌های1 زاهدان، 2 خاش، 3 ایرانشهر و گردان‌های مستقل بویژه گردان212 سوارزرهی زابل مواجه شد. عراق در اکثر خطوط مرزی غرب (میانی)، در همان ساعات اولیه به اهداف خود رسیده بود، بجز خطوط پدافندی لشکر88 زرهی زاهدان (نفت‌شهر و سومار)، که با تلفات و اسارت تا غروب همان روز نتوانست به اهدافش برسد. گرچه در بعضی از خطوط تا اندازه‌ای پیشروی داشت، اما پس از 48 ساعت، مجبور به عقب‌نشینی گردید و به خطوط پدافند اولیه رجعت نمود. فرماندهی صحیح و دقیق تیپ1 زرهی زاهدان (سرهنگ ستاد شاپور شجاع) و رشادت و ایثارگری و جانفشانی فرماندهان گردان، گروهان، دسته و بویژه کارکنان وظیفه، باعث شد تا اکثر نیروهای تیپ2 و 3 که در محاصره بودند، نجات یابند. ارتش عراق پس از شکست دوباره خود، این بار به فکر استفاده از نیروهای نفاق افتاد. بلافاصله بیش از پنج هزار نیروی منافقین که از قبل آموزش و سازماندهی شده بودند، از منطقه غرب (سرپل ذهاب ـ کرند) وارد اسلام‌آباد شده و سپس پیشروی خود را به سمت کرمانشاه شروع کردند. این عملیات، که با حمایت و پشتیبانی ارتش عراق از طریق زمین، هوا و… صورت گرفت، در 5 مرداد 1367 آغاز گردید. نیروهای لشکر88 و در رأس آن تیپ1 زرهی زاهدان با تعدادی نیرو از گردان738 تکاور و بعضی از خدمه‌های توپخانه لشکر موفق شدند جلو پیشروی منافقین را به سمت پادگان سلمان فارسی و ایوان غرب مسدود نمایند. تعداد زیادی از منافقین کشته و مجروح شده و تعدادی به اسارت درآمدند، که با استقامت و پایداری نیروهای مردمی و سپاه و در رأس آن هوانیروز غیور، به فرماندهی سرتیپ علی صیادشیرازی (شهید سپهبد قهرمان صیادشیرازی) و نیروی هوایی ارتش و تیپ1 زرهی زاهدان و تعدادی از یگان‌های لشکر81 کرمانشاه، با تلفات زیادی مجبور به عقب‌نشینی و فرار به داخل خاک عراق گردیدند و بدین ترتیب، جنگ هشت‌ساله به اتمام رسید.

مأموریت تیپ1 زاهدان به همراه سایر یگان‌های لشکر در منطقه عمومی سومار و نفت‌شهر تا 1 اردیبهشت1369 ادامه داشت و سپس به منطقه جنوب (شوش) جابه‌جا گردید و پس از چندین ماه اجرای مأموریت در این منطقه، در 26 آبان 1372 به منطقه سرزمینی خود، زاهدان رجعت نمود. در راستای اجرای طرح ساختار تحول نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران (ثامن‌الائمه) در 1 اسفند 1391، تیپ1 زرهی زاهدان به نام تیپ188 زرهی سرلشکر شهید یعقوب احمدبیگی مستقل و به وظایف و مأموریت‌های محوله مشغول انجام وظیفه می‌باشد.

عملیات­های تیپ1 زرهی زاهدان (تیپ188 مستقل) در دوران دفاع مقدس

عملیات‌هایی که این تیپ در دوران دفاع مقدس به طور فعال در آن شرکت داشته است، به شرح زیر است:

1. عملیات رمضان در منطقه عمومی کوشک و جفیر در 22 تیر 1361.
2. عملیات والفجر4 در منطقه عمومی مریوان ـ پنجوین عراق در 27 مهر 1362.
3. عملیات ظفر6 در 15 آبان 1364، توسط تیپ1 زرهی زاهدان با محوریت گردان156 و 196 در منطقه عمومی مریوان (بانی بنوک و دره میانه).
4. عملیات ظفر6 در 16 آبان 1364، توسط تیپ1 زرهی زاهدان با محوریت گردان196 در منطقه عمومی مریوان (روکان).
5. عملیات ظفر6 در 4 آبان 1364، توسط تیپ1 زرهی زاهدان با محوریت گردان196 در منطقه عمومی مریوان (کانی شایان).
6. عملیات ظفر6 در 2 آبان 1364، توسط تیپ1 زرهی زاهدان با محوریت گردان156 در منطقه عمومی مریوان (روکان).
7. عملیات ظفر6 در 6 شهریور 1364، توسط تیپ1 زرهی زاهدان با محوریت گردان157 در منطقه عمومی مریوان (چوارتا).
8. عملیات ظفر6 در 25 تیر 1364، توسط تیپ1 زرهی زاهدان با محوریت گردان196 در منطقه عمومی مریوان (دره میانه).
9. عملیات‌های متعدد دفع تک‌های دشمن در ارتفاع حساس و کلیدی402 در منطقه سومار.
10. عملیات‌های ظفر2 و 3 در 15 آبان 1364، در منطقه عمومی مریوان.
11. عملیات ظفر در 8 مهر1364، در منطقه عمومی مریوان (پنجوین عراق)، ارتفاعات لری و کانی مانگا.
12. عملیات‌های متعدد پدافندی در منطقه عمومی نفت‌شهر و سومار.
13. عملیات آفندی کربلا6 در منطقه عمومی نفت‌شهر و سومار.
14. دفع تک‌های بزرگ عراق در 26 تیر 1366 و 2 خرداد 1367 در منطقه سومار.
15. دفع تک سراسری 31 تیر 1367 عراق در منطقه نفت‌شهر و سومار.
16. شرکت فعال در عملیات مرصاد از 5 مرداد 1367 تا پایان عملیات در اسلام‌آباد غرب.

اسامی فرماندهان تیپ188 زرهی زاهدان از بدو تشکیل تا سال 1390

منبع: دفاع مقدس و ارتش در استان سیستان و بلوچستان ، سرهنگ غلامحسین زرگر ، 1398، ایران سبز، تهران